12 BİN YILLIK KADIN ŞAMAN
2024 yılı itibarıyla Türkiye’de gerçekleştirilen arkeolojik kazılar, birçok ilginç keşfe ev sahipliği yaptı. Bu keşiflerden en dikkat çekici olanı, Mardin ilinde bulunan Çemka Höyük’te kazı başkanlığını Doç. Dr. Ergül Kodaş’ın üstlendiği alanlarda gerçekleştirildi. Kazılarda, dönemine ve toprağın derinliklerine ışık tutacak olağanüstü bulgular ortaya çıktı.
Çemka Höyük’teki bir kerpiç binanın tabanının altına gömülen, doğal nedenlerle 25-30 yaşları arasında yaşamış bir kadının mezarı bulundu. Kadının bedeninin üzerinde özellikle dikkati çeken bir özellik yer alıyordu; çenesinin ayrılmış olması ve ayaklarının ucuna konmuş bir yaban öküzü kafatası. Bu durum, mezarda yapılan defin işleminin sıradışı bir niteliğe sahip olduğunu gösteriyor. Ayrıca mezar çukurunda, bir keklik kanadı, bir sansar bacağı ve bir koyun ya da keçinin kalıntıları da dağınık halde keşfedildi. Bu buluntular, mezar ritüelinin karmaşıklığını ve zenginliğini ortaya koyuyor.
Kazı alanında ayrıca, kadının etrafında yer alan diğer yapılar altında 14 farklı kişinin daha gömüldüğü tespit edildi. Bu durum, bölgede sosyal yapının ve inanç sisteminin anlaşılırlığı açısından önemli veriler sağlıyor. Özellikle kadının mezarındaki hayvan kalıntıları ve ritüel objeleri, dönemin insanlarındaki inanç sistemlerine dair ipuçları veriyor.
Yapılan araştırmalar neticesinde, mezarda bulunan kadının, hayvan ruhlarına erişimi olduğuna inanılan bir şaman olabileceği değerlendiriliyor. Şaman figürü, tarih boyunca pek çok kültürde ruhsal ve manevi bir otorite olarak kabul edilmiştir. Bu bağlamda, Kadın Şamanın varlığı, Anadolu’daki insan topluluklarının inançlarının geçmişine dair önemli bir ışık tutmaktadır.
Bu tür sıklıkla görülmeyen mezar ritüelleri ve gelenekleri, geçmiş insan topluluklarının dinî ve sosyal yaşayışlarını şekillendiren unsurlardır. Kadının mezarındaki yaban öküzü kafatası ve diğer hayvan kalıntılarının varlığı, bölgedeki avcılık ve toplayıcılık yaşam tarzına dair önemli bilgiler sunmaktadır. Ayrıca, bu tür bulunan kalıntılar, erken dönem insanlarının doğa ile olan ilişkisini, inanç sistemlerini ve yaşam tarzlarını anlamada eleştirel bir rol oynamaktadır.
Özetle, Mardin’deki Çemka Höyük’teki kazılar, Anadolu’nun köklü geçmişine dair çok sayıda soruyu yanıtlamaya yardımcı olan önemli bulgular sağladı. Kazılar, aynı zamanda araştırmacılar için bölgedeki kültürel ve sosyal yaşamın anlaşılmasında kritik bilgileri barındırıyor. Doç. Dr. Ergül Kodaş ve ekibi, bu tarihi süreçte önemli bir sorumluluk üstlendi ve 12 bin yıllık bu kadının varlığı, dünyadaki şamanist kültürlerin kökenlerine dair geniş spektrumlu bir pencere açıyor.
