İktidarın savunduğu yap-işlet-devret projeleri için ödenen garantiler her yıl artıyor. Dolar ve Eurodaki yükselişle birlikte, şirketlere yap-işlet-devret projeleri için kur farkı ödeniyor. Son 10 yılda ödenen kur farkı tutarı 122.3 milyar TL’yi buldu. Özellikle geçen yıl Hazine garantili dış kredi kullanan kamu kurumları tarafından ödenen kur farkı 17 milyar 887 milyon TL’yi aştı.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ulaş Karasu, iktidarın milyonlarca emekliyi, asgari ücretliyi ve genci görmezden gelirken, birkaç yandaş firmanın kasasının dolmasına izin verdiğini belirtti. Şirketlere yapılan ödemelerde köprüler, havaalanları gibi kamu projeleri için hayali gelirler üzerinden ödemeler yapıldığını ifade etti. Karasu, vergi dahi ödemeyen şirketlerin bu ödemelerden büyük pay aldığını vurguladı.
Son 10 yılda vatandaşın cebinden çıkan 122.3 milyar TL ile çok sayıda mega proje yapılabilirdi. Örneğin, 28 adet Avrasya Tüneli, 25 adet Osmangazi Köprüsü, 17 adet 1915 Çanakkale Köprüsü ve 6 adet Yavuz Sultan Selim Köprüsü inşa edilebilirdi. Sayıştay raporlarına göre, 2023 yılında Hazine garantili borç hesaplamalarında 251 milyar 519 milyon 176 bin 538 TL kur farkı ödemesi yapıldı. Bu durum, projelerin yarattığı finansal karadelikleri gözler önüne serdi.
Hazine garantili projeler, özellikle dolar bazlı sözleşmeler gereği yüksek miktarda kur farkı ödemeleri yapılmasına neden oldu. Bu durum, kamu kaynaklarının şeffaf ve etkin kullanımı konusunda tartışmalara neden olmaktadır. CHP’li Ulaş Karasu, bu ödemelerin rant şirketlerine doğrudan kaynak aktardığını ve kamu yararına kullanılmadığını belirtti. Projelerin gerçek maliyetlerinin kamuoyuyla paylaşılması ve şeffaf bir şekilde denetlenmesi gerekliliği üzerinde durdu.
Sonuç olarak, yap-işlet-devret projeleri için ödenen kur farkı miktarının artarak devam ettiği ve kamu kaynaklarının şeffaf ve etkin kullanımı konusunda daha fazla denetim ve hesap verme mekanizmalarına ihtiyaç duyulduğu görülmektedir. Kamu projelerinin gerçek maliyetlerinin açık bir şekilde ortaya konması ve vergi mükelleflerinin haklarının korunması için daha fazla şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlanması gerekmektedir. Bu konuda yapılacak düzenlemelerle, kamu kaynaklarının daha verimli ve etkin bir şekilde kullanılması sağlanabilir.
