Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerini açıkladı ve sonuçlar, piyasa beklentileri doğrultusunda gerçekleşerek art arda dördüncü ayda da cari işlemler hesabının fazla verdiğini ortaya koydu. Eylül ayında cari denge 2.99 milyar dolar fazla verdi. Bununla birlikte, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında ise 7.7 milyar dolar fazla kaydedildi. Türkiye ekonomisi için cari açığın gerilemesi önemli bir gelişme olsa da, Eylül ayındaki dikkat çeken unsurlardan biri de kaynağı belirsiz para giriş ve çıkışlarını gösteren ‘net hata ve noksan’ kalemi oldu. Bu kalemde, Eylül’de 6.2 milyar dolar ile birlikte, 2024 yılı Ocak-Eylül döneminde toplamda 20.7 milyar dolara ulaşan gizemli çıkışlar dikkat çekti. Mevcut ödemeler dengesi verilerinde bu rakam, bir rekora işaret ediyor.
Cari fazlanın yaklaşık 3 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmesinde, özellikle seyahat gibi hizmet gelirlerinin olumlu seyri etkili oldu. Böylece, cari açığın 12 aylık kümülatif verilere göre 9.7 milyar dolar ile ‘tek haneyi’ görmesi ve Aralık 2021’den bu yana en düşük seviyeye inmesi sağlandı. Eylül ayında cari fazla verilmesi ve sermaye girişi yaşanmasına rağmen, döviz rezervleri 719 milyon dolar azaldı. Bu düşüşün nedeni ise aylık bazda 6.2 milyar dolar düzeyinde kaydedilen net hata ve noksan olarak belirlendi. Ödemeler dengesi verilerine göre, yılın ilk dokuz ayında Türkiye ekonomisinin döviz ihtiyacı 85.4 milyar dolar seviyesinde hesaplandı.
Eylül ayındaki cari işlemler hesabındaki fazla, hem iç hem de dış taraftan gelen olumlu sinyallerin etkisiyle gerçekleşmiş olup, Türkiye’nin döviz ihtiyacının bu denli yüksek seyretmesi, ekonomi yönetiminin dikkat etmesi gereken bir durum olarak öne çıkıyor. Özellikle net hata ve noksan kalemindeki yüksek tutar, piyasalarda belirsizliğe yol açan bir unsur olarak değerlendiriliyor. Bu kalemdeki yüksek rakamlar, finansal istikrarı olumsuz etkileyebilecek dinamiklere işaret edebilir. Bununla birlikte, Türkiye’nin cari işlemler açığında yaşanan daralma, dış ticaret dengesi ve döviz rezervleri üzerinde önemli etkiler yaratıyor.
Genel olarak, cari işlemler hesabındaki fazla verilmesi, Türkiye’nin ekonomik istikrarı açısından olumlu bir gelişme olarak görülse de, dikkatle izlenmesi gereken bazı risk faktörlerini de beraberinde getiriyor. Özellikle kaynağı belirsiz para giriş ve çıkışlarının yükselmesi, finansal sistemin sağlığına yönelik soru işaretleri oluşturuyor. Ekonomik verilerin ve piyasa dinamiklerinin sürekli olarak gözlemlenmesi, cari işlemler açığındaki gelişmelerin Türkiye’nin mali durumu üzerindeki toplam etkisini daha iyi anlayabilmemize yardımcı olacaktır.
