Son yıllarda metropol şehirlerde kira fiyatları büyük bir artış gösterdi. Özellikle 2020 Ekim ayında, yıllık kira artış sınırı %25 olarak belirlenmesine rağmen, artış oranı %1.101,30 seviyesine kadar ulaştı. Örnek vermek gerekirse, İstanbul’da 2020 Ekim ayında ortalama kira bedeli 2.308 TL iken, bu rakam 2024 Ekim ayında 27.733 TL’ye yükseldi. Türkiye genelindeki kira artışları ise TÜİK verilerine göre %565,10 seviyelerinde gerçekleşti. Bu durum, kiraların büyük oranda yükselişine işaret ediyor.
Asgari ücret de bu dönem içinde enflasyona paralel olarak artış gösterdi. 2020-2024 yılları arasında asgari ücreti %631 oranında bir artışla giderken, yaşam standartlarının ne kadar zorlaştığını gözler önüne seriyor. 2020 Ekim ayında belirlenen asgari ücret, 2.234,71 TL olarak belirlenmişti. Bu miktar, o dönemde İstanbul’daki ortalama kira ile neredeyse eşdeğer bir durumda (oran: 0,99) bulunuyordu. Ancak bu oran 2022 Aralık ayında 2,20 seviyesine yükselirken, 2024 Ekim’de asgari ücretlinin ev kiralarını ödeyemeyecek duruma gelmesi ile bu oran 1,63 seviyesine geriledi.
FARK DERİNLEŞTİ
İstanbul’da, 1 metrekarelik dairenin fiyatı Ekim 2020’de 4.482 TL iken, bu rakam 2024 Ekim’e geldiğimizde 42.528 TL’ye ulaştı. Bu süreçte asgari ücret ile alınan ev metrekare fiyatları arasındaki farkın belirgin bir şekilde arttığı gözlemleniyor. 2020 Ekim’inde ortalama bir evin kirası 2.308 TL iken, 2024 Ekim ayında bu rakam tam olarak 27.733 TL’ye ulaştı. Bununla birlikte, asgari ücretin alım güzü doğrultusunda, ev sahipliği ve kiralama gibi kavramlar içinde büyük bir fark oluşturmuş durumda.
KONUT KREDİSİYLE EV ALMAK ZORLAŞTI
Konut kredisi faiz oranlarının artışı da konut sahibi olmayı daha da zorlaştıran unsurlar arasında yer alıyor. 100 metrekare bir ev almak için, asgari ücretlinin çalışması gereken süre 2020 Ekim ayında 193 ay olarak hesaplanmışken, Aralık 2022’de bu süre 424 aya kadar çıkmıştı. 2024 Ekim ayı itibarıyla bu süre, 250 ay olarak tahmin ediliyor. Bu durum, asgari ücretlilerin ev sahibi olma hayallerinin oldukça uzağında kalmasına neden oluyor.
Yüzde 20 peşinatla ev almak isteyen bir kişinin, 100 metrekarelik bir evin peşinatını biriktirmesi için gereken zaman da artmış durumda. 2020 Ekim’de bu süre 38,6 ay iken, 2024 Ekim itibarıyla 50 aya çıkmış durumda. Ekonomik koşulların aleyhine gelişimiyle birlikte, ev sahibi olma hayalleri de maalesef zor bir hale gelmiştir.
Konut kredisi faiz oranları da durumu daha da zorlaştırmış durumda. TCMB EVDS verilerine göre, 2020 Ekim ayında yıllık %15,07 faiz oranıyla yapılan kredi ödemeleri, 1,82 asgari ücrete denk gelirken, 2024 Ekim’de faiz oranlarının %41,52’ye yükselmesiyle aylık ödemelerin 6,49 asgari ücrete karşılık geldiği gözlemleniyor. Bu ekonomik veriler, kiralama ve konut edinme konusunda büyük bir sıkıntı yaşandığını ortaya koymaktadır.
