Türkiye’nin narenciye ihtiyacının üçte birini karşılayan Adana’da, 2024 yılında limon hasadı çiftçiler için pek de hayırlı geçmedi. Geçtiğimiz yıl kötü hava koşulları nedeniyle rekolte önemli ölçüde düşerken, bu yıl ise limonlarda bir bolluk söz konusu oldu. Ancak, yaşanan bu bolluk birçok çiftçinin yüzünü güldürmedi. Üreticiler, ürünlerini toplamak için gerekli olan işgücü maliyetlerini karşılayamadıkları için ‘Mayer’ cinsi limon ağaçlarını keserek, yerine alternatif ürünler ekmeye başladılar.
Adana’da hal ve bahçe fiyatları kilogram başına 2-3 TL’ye kadar düştü. Buna karşın, marketlerde limon fiyatları 35 TL’ye yükseldi. Bu durum, hem üreticilerin hem de komisyoncuların büyük tepkisini çekti. Marketlerdeki fiyatların, hal ve bahçe fiyatlarının neredeyse 10 katına çıkması, üretim sürecinde ciddi bir dengesizliğe yol açtı.
‘ÜRETİCİ, ESNAF VE TÜKETİCİ ZARAR EDİYOR’
Adana Kabzımallar Esnaf Odası Başkanı Mahsun Doğan, limonların halde 3-4 TL’ye alıcı bulamadığını, fakat marketlerde 30 TL’yi aşan fiyatlarla satıldığını açıklayarak, “Bu duruma anlam veremiyoruz. Tüketiciler 4 kilo limonu 100-150 liraya alırken, biz 20 kilo limonu aynı fiyata satamıyoruz. Tüm taraflar zarar ediyor; üretici, esnaf ve tüketici. Market fiyatlarının denetlenmesi şart. Denetim eksikliği nedeniyle birçok ürün korsan olarak satılmakta” ifadelerini kullandı. Ayrıca, birçok bahçe sahibinin, artan işçilik maliyetlerinden dolayı ‘Mayer’ cinsi limon ağaçlarını kesip, başka türlerin yetiştirilmesine yöneldiğine dikkat çekti. “Bugün kesilen ağaçların faturası, yarın ithalatla 60 TL’ye limon yemek zorunda kalan tüketicinin cebine yansıyacak” dedi.
Doğan, Adana sebze halinde şu anda 800 ton limon satışa hazır beklediğini, ancak bu ürünlerin 3 TL’ye bile alıcı bulamadığını belirtti. Hatta bir arkadaşının, limonlarını hayvanlara yem olarak bedava vermek zorunda kaldığını da paylaştı; “Bu durum sürdürülebilir değil” diye ekledi.
‘ÇÖPE GİTMESİN DİYE HAYVAN YETİŞTİRİCİLERİNE VERDİM’
Hal esnafı Mesut Yılmaz, “20 yıldır bu işi yapıyorum ama ilk kez böyle bir şey yaşıyorum. Elimdeki limonları fiyatını düşürmeme rağmen satamadım. Çöpe gitmesin diye hayvan yetiştiricilerine verdim. Yaklaşık 5 ton limon zarar ettim” dedi. Yılmaz, fiyatların bu kadar yüksek olduğu bir dönemde neden limonların çöpe gitmek zorunda kaldığını sorguladı. “Bu büyük bir emek israfıdır. Marketler kaça alıp 30-35 liraya satıyor, bunun araştırılmasını istiyorum” şeklinde konuştu.
Adana’daki limon üretimindeki bu dengesizlik, hem çiftçilerin hem de tüketicilerin ciddi sorunlar yaşamasına neden oluyor. İş gücü maliyetleri, market fiyatlarındaki şişkinlik ve ürünlerin sürüm zorluğu, narenciye üreticileri için bir krize dönüşmüş durumda.
