Bütçe Raporu 2024
Ozan Bingöl, 2024 yılı itibarıyla Merkezi Yönetim Bütçesinin 11 aylık gerçekleşme rakamlarını açıkladı. Bu verileri sizlerle paylaşmak isteriz.
Kasım ayı itibarıyla bütçe, güçlü bir gelir performansı sergileyerek bir ayda toplamda 939,5 milyar lira bütçe geliri elde etti. Bu gelirin 819,4 milyar lirası vergilerden sağlanmış durumdadır. Bu durum, vatandaşların vergi yükümlülüklerini yerine getirdiğini göstermektedir.
2024 yılında ilk 11 ayda bütçe gideri 9 trilyon 70 milyar lira olarak gerçekleşirken, toplam bütçe gelirleri 7 trilyon 793 milyar lira olarak kaydedilmiştir. Bu gelirlerin 6 trilyon 597 milyar lirası ise vergilerden gelmektedir. Sonuç itibarıyla bütçe açığı 1 trilyon 276 milyar lira seviyesinde oluşmuştur.
Bu verilere dayanarak, yıl sonu tahmin edilen 2,6 trilyon liralık bütçe açığının altında kalacağı öngörülmektedir. Bu durum, mali disipline yaklaşma açısından genel olarak olumlu bir tablo çizmektedir. Ancak, bu başarılı sonuca ulaşmak için yatırım ve kamu hizmetleri alanında yaşanan kesintileri unutmamak önemlidir.
Bütçeden Faiz Ödemeleri
Merkezi Yönetim Bütçesi’nde faiz ödemeleri rekorlar kırmaya devam etmektedir. İlk 11 ayda bütçeden faize yapılan ödemeler 1 trilyon 195 milyar lira olarak kaydedilmiştir. Bu durum, yıl sonunda öngörülen 1 trilyon 250 milyar liralık faiz giderini aşabileceğimizi göstermektedir. Geçtiğimiz yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında, 2023 yılının Ocak-Kasım dönemindeki faiz gideri 632,2 milyar lira olmuştur. Bu da faiz harcamalarının bir önceki yıla göre ilk 11 ayda yüzde 89 oranında artış gösterdiğini ortaya koymaktadır.
Vergi Gelirleri ve Açık
2024 yılının ilk on bir ayında elde edilen vergi gelirleri çarpıcı sonuçlar ortaya koydu:
- Dakikada 13,7 milyon TL
- Saate 822 milyon TL
- Günde 19,7 milyar TL
- Ayda 599,7 milyar TL
- Toplamda ilk on bir ayda 6 trilyon 597 milyar lira vergi ödendi
Ancak tüm bu yüksek vergi gelirlerine rağmen, bütçede yaşanan 1 trilyon 276 milyar liralık açık durumu halen kaygı verici bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır!
Bütçede Yatırımlar ve Faiz Oranı
Dikkat çeken bir diğer nokta, bütçe giderleri içinde cari transferlerin en büyük payı almasıdır. İlk 11 ayda yapılan giderlerin yüzde 37,9’u cari transferler kaleminden oluşmaktadır. Bu kalem içinde görev zararları ve Diğer Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) ödemeleri gibi unsurlar bulunduğu için bu ödemelerin nereye gittiği konusunda belirsizlikler bulunmaktadır.
Grafikler incelendiğinde, her 100 liralık bütçe giderinin 13,2 lirasının, yani yüzde 13,2’sinin faiz ödemesi olarak harcandığı görülmektedir. Oysa ki, yatırım harcamalarını ifade eden sermaye giderleri sadece yüzde 8 oranında kalmıştır. Bu durum, yatırımlar için ayrılan kaynakların, faiz giderlerinin üçte iki
