Suriye’nin Beşar Esad rejiminin Aralık 2024’te devrilmesinin ardından kurulan geçici hükümet, Türkiye ile olan ekonomik ilişkilerde önemli bir değişikliğe neden olacak bir karar aldı. Yeni yönetim, Türkiye sınırından gelen ithal ürünlere uygulanan gümrük vergilerini yüzde 300 ila yüzde 500 arasında artırarak ticaretin seyrini önemli ölçüde etkilemiş durumda. Bu durum, iki ülke arasındaki ticareti adeta durma noktasına getirirken, hem ihracatçıların hem de Suriyeli ithalatçıların büyük zorluklarla karşı karşıya kalmasına yol açtı.
Özellikle Suriye’nin kuzeyinde muhalif güçlerin kontrolünde bulunan sınır kapılarından gerçekleştirilen ticarette ciddi sorunlar yaşanıyor. Güneydoğu Anadolu Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Celal Kadooğlu, sektör temsilcilerinin bu sıkıntılar dolayısıyla ilgili bakanlıklarla sürekli temas halinde olduğunu dile getirdi. Kadooğlu, gümrük vergisi artışının Türkiye’nin Suriye’ye ihracatını neredeyse durma noktasına getirdiğini vurgulayarak, bu sorunun çözümü için diplomatik ve ticari adımlar atılması gerektiğini belirtti.
Türkiye’nin Suriye’ye yönelik ihracatında önemli bir paya sahip olan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve diğer gıda ürünleri gibi birçok sektör, alınan bu karar neticesinde ciddi zararlar yaşama riskiyle karşı karşıya kalmış durumda. İhracatçılar, yüksek gümrük vergileri nedeniyle rekabet güçlerini kaybetmekte ve ürünlerinin sınırdan geçememesi konusunda endişe taşımaktadırlar. Celal Kadooğlu, gelişmeleri yakından takip ettiklerini belirterek, tüm sektörleri kapsayan bu sorunun çözümü için üzerlerine düşen her türlü çabayı göstereceklerini vurguladı.
Sınırda kilometrelerce TIR kuyruğu oluştu
Kadooğlu, yüksek gümrük vergilerinin ürünlerin üretim maliyetinin üç dört katından fazla olduğunu ifade etti. 2024 yılında ortalama aylık 30 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdikleri Suriye’de, şu an gümrük vergileri nedeniyle ihracatlarının durma noktasına geldiğini belirtti. Sınırda TIR’ların oluşturduğu kilometrelerce kuyruk, bu durumun en açık göstergesi olarak öne çıkıyor. Gerek Dışişleri Bakanlığı gerekse Ticaret Bakanlığı’nın bu sorunun çözümü için Suriye’deki geçici hükümet yetkilileriyle temaslarının olumlu sonuçlanacağına inandığını dile getirdi.
Öte yandan, Suriyeli ithalatçılar da artan maliyetler nedeniyle hem stok yönetimi hem de piyasa talebini karşılama konusunda zorluklarla karşılaşıyor. Yeni geçici hükümetin bu kararı, bölgedeki ticari dengeleri sadece değiştirmekle kalmıyor, aynı zamanda iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler üzerinde uzun vadeli olumsuz etkiler yaratma potansiyeli taşıyor. Türkiye’den Suriye’ye ihracat yapan firmalar, yaşanan sorunun çözümü için hükümet düzeyinde daha aktif bir müdahale bekliyorlar.
Suriyeli ithalatçılar da mevcut ekonomik durumun ticaret üzerindeki etkisini hafifletmek için alternatif çözümler aramakta. Ticaret Bakanlığı’ndan alınan bilgilere göre, Suriye’nin geçici hükümeti ile Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan arasında yapılacak toplantıda bu konunun detaylı bir şekilde ele alınması bekleniyor. Görüşmede, iki ülkenin ticaretinin kesintiye uğramaması adına gümrük vergilerinin makul seviyelere çekilmesi yönünde bir karar çıkması planlanıyor.
