Türkiye’nin dört bir yanındaki yap-işlet-devret projeleri, “Bütçeden beş kuruş çıkmayacak” iddiasıyla hayata geçirildi. Ancak garantili köprü, otoyol, tünel, havalimanı, yüksek hızlı tren garı ve şehir hastaneleri, hazineyi sürekli olarak zor durumda bırakmaktadır. Döviz üzerinden yapılan araç, yolcu ve hasta garantileri nedeniyle bu projelerin maliyeti her geçen gün artmaktadır. Ekonomist Prof. Dr. Şenol Babuşcu’ya göre, yıl sonuna kadar şirketlere 163 milyar TL ödeme yapılması gerekmektedir. Bu ödemelerin artmaması için geçiş ücretlerine zam yapılması beklenmektedir.
CHP Erzincan Milletvekili Mustafa Sarıgül, tasarrufun garantili projelerden başlayarak yapılması gerektiğini öne sürmektedir. Döviz üzerinden yapılan sözleşmelerin Türk Lirasına çevrilmesi ve döviz kuru üzerinden belirlenen garantilerin sabitlenmesi gerektiğini savunan Sarıgül, hazineyi rahatlatmak için bu adımların atılması gerektiğini ifade etmektedir.
Çanakkale Köprüsü projede 32 milyon 850 bin araç için hazine garantisi verilmiş ancak sadece 5 milyon 600 bin araç geçiş yapmıştır. Benzer şekilde Osmangazi Köprüsü ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü projelerinde de garantili araç sayısının altında geçiş gerçekleşmiştir. Bu durum devam ederse kur farkları nedeniyle hazine büyük ödemeler yapmak zorunda kalabilir.
Şehir hastaneleri de aynı sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Ankara Etlik’teki şehir hastanelerine sadece bu yılın ilk üç ayında 22 milyar 140 milyon lira ödeme yapılmış olup, yıl sonuna kadar bu miktar 57 milyar liraya ulaşacaktır. Garantili projeler arasında en büyük zararın Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan Zafer Havalimanı’nın yaşadığı belirtilmektedir. Havalimanı,12 yıldır belirlenen yolcu hedefine ulaşamamış ve hazineyi milyonlarca Euro’ya mal olmuştur. Bu projeye yapılan ödemelerin devam etmesi durumunda yüksek maliyetlerle karşılaşılacaktır.
