İstanbul Planlama Ajansı’na (İPA) bağlı olarak çalışmalar yürüten “Kent Gündemi Serisi”nin en son raporu “Enflasyon ve Kronikleşen Yoksulluğun Gölgesinde Geçim Mücadelesi: Emekliler” başlığıyla yayınlandı. Rapor, 2023 yılında gerçekleştirilen bir araştırmada Türkiye’nin emeklilik sistemi açısından 44 ülke arasında sondan ikinci sırada olduğunu belirtti. 2010 yılında asgari emekli aylığının değerinin 11.4 gram altın veya 453.4 ABD doları olduğu ancak günümüzde bu değerin 4.4 gram altın ve 319 ABD dolarına düştüğü vurgulandı. Bu durum emeklileri çalışmaya zorladı.
SGK verilerine göre İstanbul’da yaklaşık 2.4 milyon emekli bulunmakta olup, yaşlılık aylığı alan ve iş arayan emeklilerin oranı Türkiye genelindeki ortalamayı aşarak yüzde 60 seviyelerine kadar yükseldi. 2023’te İstanbul’da iş bulmak için İŞKUR’a başvuran 55 yaş üstü 17,137 kişinin yanı sıra 65 yaş üstü bin 368 kişinin olduğu belirtildi. Rapor ayrıca, bu başvuruların sadece resmi kayıtlara geçenler olduğuna işaret ederek, kayıt dışı işlerde çalışan emeklilerin sayısının daha yüksek olabileceğine dikkat çekti.
Raporda, İstanbul’da yaşamak için emekli aylığına hak kazananların yüzde 28.4’ünün resmi olarak çalışmaya devam ettiği ve bu kişilerin yüzde 18.3’ünün kiracı olup aylık gelirleri dışında başka bir gelirlerinin olmadığı belirtildi. Ortalama yaşam maliyetinin 24,991 TL olduğu İstanbul’da en düşük emekli maaşının bu miktarın yarısından daha az olduğu vurgulandı. Bu durum, emeklilerin temel ihtiyaçlarını karşılamak adına daha ucuz ürünlere yönlendikleri ve sosyal aktivitelere daha az harcama yaptıkları anlamına gelmekte.
Emekli maaşlarının yetersizliği nedeniyle İstanbullu emeklilerin konut ve kira harcamalarını karşılamakta zorlandığı ve bu harcamaların 2022’de yüzde 28.6 iken 2023’te yüzde 31.9 seviyesine çıktığı tespit edildi. Bazı emeklilerin maaşlarını ikiye-üçe katlayan kira bedelleri nedeniyle barınma sorunu yaşadığı ve hayat standartlarını düşürmek zorunda kaldığı belirtildi. Ev sahibi olan emeklilerin bile kira giderlerinin olmamasına rağmen geçinmekte zorlandığına dikkat çekilen raporda, emeklilerin ek gelir elde etmek için çalışmak zorunda kaldığı vurgulandı.
