Güven Özalp, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in 17 Aralık 2023 tarihinde gerçekleştirdiği Ankara ziyareti ile ilgili önemli detayları ele aldı. Ziyaretin zamanlaması ve içeriği, Türkiye-AB ilişkilerinin mevcut durumunu anlamak açısından dikkat çekici unsurlar barındırdı. Bu ziyaret, iki taraf arasında belirli alanlarda var olan işbirliğinin gelişeceğini gösterdi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, iki ülke arasında yapılan görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında, Türkiye’nin AB üyeliğinin stratejik bir hedef olmayı sürdürdüğünü vurguladı. Erdoğan, AB’den beklentilerini sıralarken, ilişkilerdeki tüm kısıtlamaların kaldırılması, askıya alınan yüksek düzeyli diyalogların canlandırılması, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi, vize serbestisi sağlanana dek vize süreçlerinin hızlandırılması ve Türkiye-AB Zirvesi yapılması taleplerini öne çıkardı.
Ancak, AB ile Türkiye arasındaki görüş ayrılıkları ve bu görüşmelerde ilerlemeyi engelleyen unsurlar, Türkiye’nin bazı taleplerinin kısa vadede karşılanma ihtimalinin düşük olmasına neden oluyor. Von der Leyen’in ziyareti, Türkiye’nin Avrupa ile olan ilişkilerini daha iyi yönetme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
19 Aralık’taki zirveden ne sonuç çıkabilir?
Ursula von der Leyen, Türkiye’ye son olarak 2021 yılında dönemin AB Konseyi Başkanı Charles Michel ile birlikte gelmişti; ancak o dönemki ziyaret, iki lider arasında yaşanan “koltuk kavgası” sebebiyle gölgede kaldı. Von der Leyen, 1 Aralık 2023 tarihi itibarıyla ikinci dönem görevine başlamış olup, ilk ziyaretlerinden birini Türkiye’ye gerçekleştirmiş oldu. Görüşme, 19 Aralık 2023 tarihinde Brüksel’de yapılacak olan AB Zirvesi öncesine denk geldi; ancak Türkiye, zirve gündeminde özel bir konu olarak yer almadı.
Suriye, genişleme gibi konular Türkiye’nin AB ile ilişkilerini doğrudan etkileyen başlıca meseleler olarak öne çıksa da bu konuların düzenli bir şekilde ele alınmayacağı düşünülüyor. Liderlerin Genel İşler Konseyi’nde alınan kararlara onay vermeleri beklenirken, Türkiye üyelik ve müzakere süreçlerinin AB’nin önceliklerinde yer almadığı belirtildi.
Üyelik ve müzakereler gündemde değil
Müzakere süreci, Türkiye ile ilişkilerde AB’nin öncelikleri arasında yer almazken, 17 Aralık 2023 tarihinde Brüksel’de gerçekleştirilen Genel İşler Konseyi’nde kabul edilen genişleme ile ilgili kararlar da bunun kanıtı oldu. Kıbrıs sorununun ilişkiler üzerindeki olumsuz etkisi, AB belgelerinde açıkça yer almaktadır. Belgelere göre, Türkiye’nin katılım müzakereleri fiilen durma noktasına gelmiş durumda; dolayısıyla yeni müzakere konularının açılması veya önceden açılmış olanların kapatılması söz konusu değil.
Von der Leyen, Türkiye’nin aday ülke olduğunu vurgulamakla birlikte müzakere sürecine ilişkin herhangi bir içerik vermemeyi tercih etti. İnsan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü gibi konular da ilişkilerin gündeminde yer almadı. AB’nin öncelikli hedefi, yakın işbirliği ve ortak çıkar alanlarında gelişmeler sağlamaktır. AB’nin, Türkiye ile aşamalı ve orantılı bir şekilde işbirliği yapma isteği, Brüksel’in yaklaşımlarının bir özeti niteliğindedir.
Gümrük Birliği için çalışılıyor
Türkiye, uzun bir süredir Gümrük Birliği’nin güncellenmesi talebinde bulunuyor. AB Komisyonu da Türkiye ile bu konuda etkili bir çalışma yürütmekte. Von der Leyen, bu konuya dair, “Her iki tarafın da kazanç elde edeceği çok şey var. Ancak, belirttiğimiz
