Bakanlık tarafından yayınlanan vergi borçluları listesinde yer alan birçok akaryakıt firması, bu sektördeki kayıt dışı işlemlerin önlenmesine yönelik mücadelenin ne denli önemli olduğunu gözler önüne serdi. Bu durum, akaryakıt pazarında yaşanan sorunlara karşı alınan tedbirlerin gerekliliğini bir kez daha ortaya koymuştur.
Akaryakıt istasyonlarındaki pompalara bağlanacak ödeme kaydedici cihazlara ilişkin ilk düzenleme 2003 yılında yapılmıştır. Ancak zamanla bu düzenlemenin yetersiz kaldığı ve suiistimallerin baş göstermesi üzerine, yeni önlemler devreye alınmıştır. İlk olarak, akaryakıt istasyonlarındaki ödeme kaydedici cihazların güvenlik seviyeleri artırılarak dış müdahalelere kapalı ve anlık bilgi paylaşımı yapabilen yeni nesil cihazlarla güncellenmiştir. Böylece, satılan akaryakıtlara dair bilgilerin anlık olarak yetkililere iletilmesi sağlanmıştır.
Bu süreçte, akaryakıt sektörüne ilişkin önemli yasal düzenlemeler de gerçekleştirildi. Yasal düzenlemelere göre, fatura düzenleme işleminin malın teslim alındığı ya da hizmetin yapıldığı anda gerçekleşmesi zorunlu hale getirildi. Bu durum, sektördeki vergi kaybını azaltmak için atılan önemli adımlardan biridir.
TEMİNAT UYGULAMASI GETİRİLDİ
Akaryakıt sektöründe faaliyet gösteren dağıtıcılar ve bayiler, ilk kez lisans almak isteyenlerden de teminat almaya başlamıştır. Teminat verilmediği takdirde faaliyetlerin durdurulmasına ilişkin düzenlemeler de hayata geçirilmiştir. Bu uygulamanın sektördeki mali yapıyı güçlendirdiği gözlemlenmiştir. 2018 yılında yaklaşık 120 olan dağıtıcı lisansı sahibi sayısının, bu yenilikler sonucunda 35’e düştüğü tespit edilmiştir.
Bir başka önemli düzenleme, dışarıdan müdahalelerle satışların kaydının engellenmesine yönelik verilmiştir. Bu türden müdahaleler, vergi kaçakçılığı suçu olarak tanımlanmış ve bu fiillere 3 yıl ile 8 yıl arasında hapis cezası getirilmiştir. Akaryakıt istasyonlarının lisanslarının iptali veya geçici durdurulması gibi cezai uygulamalar, bu kapsamda verilen idari para cezalarının ödenmemesi durumunda da devreye girmiştir.
SAHA DENETİMLERİ YAPILDI
Ayrıca, lisans başvuruları, tadil ve süre uzatımı talepleri için Sosyal Güvenlik Kurumu’na vadesi geçmiş prim ve vergi borçlarının bulunmaması şartı getirilmiştir. Böylelikle, borcu olan kişilerin başvurularının yerine getirilmesi için öncelikle borçların ödenmesi gereklidir. Dağıtıcıların, aldıkları akaryakıtı başka bir dağıtıcıya satmalarının yasaklanması da sektörle ilgili alınan bir diğer önlem olmuştur.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) da akaryakıt pazarını yakından izlemek amacıyla bayi denetim sistemini kurmuştur. Bu sistemin uygulanması, bakım ve onarımı için başvuruların yetkilendirilmesine yönelik adımlar atılmıştır. 2023 yılının ilk 10 ayında, akaryakıt ve LPG istasyonlarında toplam 4 bin 475 mükellef ve 53 bin 396 pompa ile 293 bin 966 tabanca denetlenmiştir.
ULUSAL TAŞIT TANIMA SİSTEMİNE GEÇİLECEK
Gelir İdaresi Başkanlığı, akaryakıt alımı sırasında taşıtların plaka bilgilerinin yeni nesil pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik iletileceği Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) hakkında da düzenlemeler gerçekleştirmiştir. Bu sistem vasıtasıyla akaryakıt alacak olan taşıtların plakaları, elle yaz
