“`html
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılına ait Beşeri Kalkınma Endeksi verilerini açıkladı. Bu verilere göre, beşeri kalkınma endeksi 2022 yılında 0,854 olarak belirlenmiştir. Söz konusu endeksin en yüksek olduğu il ise Ankara olmuştur. TÜİK, ayrıca Beşeri Kalkınma Endeksi ile ilgili 2018 yılı verilerine de yer vermiştir. Bu veriler doğrultusunda, 2018 yılında beşeri kalkınma endeksi 0,844 iken, 2022 yılında %1,1 artış göstererek 0,854 değerine ulaşmıştır. Bu durum, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından belirlenen “Çok Yüksek Gelişmişlik” seviyesindeki ülkeler grubuna dahil olduğunu göstermektedir.
Beşeri kalkınma endeksinin bileşenlerine bakıldığında ise, yaşam beklentisi endeksinin 2022 yılında, 2018 yılına kıyasla %2,2 azalarak 0,882’ye indiği, eğitim endeksinin %3,0 artışla 0,807 ve gelir endeksinin ise %2,6 artış ile 0,875 seviyelerine ulaştığı gözlemlenmiştir.
EN YÜKSEK OLDUĞU İL ANKARA
Verilere göre, 2022 yılı itibarıyla il düzeyinde en yüksek beşeri kalkınma endeksine sahip olan il Ankaradır ve bu il 0,891 puan ile öne çıkmaktadır. Ankara’yı sırasıyla İstanbul ve Kocaeli 0,886 puanla takip ederken, İzmir 0,870 ve Muğla 0,867 puan ile devam etmektedir. Öte yandan, beşeri kalkınma endeksi en düşük olan il ise Ağrıdır ve puanı 0,748’dir. Bu ilin ardından Şanlıurfa, Van, Muş ve Bitlis illeri yer almaktadır.
Ayrıca, 2018-2022 yılları arasında beşeri kalkınma endeksinin en çok arttığı il %4,1 oranıyla Kilis olmuştur. Bu dönemde beşeri kalkınma endeksinde en fazla artış gösteren diğer iller ise sırasıyla %4,0 ile Şırnak, %3,9 ile Çankırı ve Hakkâri, %3,8 ile de Ağrı olarak kaydedilmiştir. Bununla birlikte, aynı zaman diliminde beşeri kalkınma endeksinin düşüş gösterdiği iller arasında ise %0,2 ile Trabzon, %0,1 ile Ordu, %0,03 ile Rize ve %0,02 ile Karabük bulunmaktadır.
Bu veriler ışığında, Türkiye’nin beşeri kalkınma açısından farklı iller arasında belirgin farklılıkların olduğunu ve bazı illerin bu süre zarfında önemli ilerlemeler kaydettiğini göstermektedir. Beşeri kalkınma endeksi, bir ülkenin veya bölgenin kalkınmasını değerlendirirken önemli bir parametre olarak öne çıkmaktadır ve bu tür istatistiklerin düzenli olarak takip edilmesi, sosyal gelişim ve politika oluşturma süreçleri açısından kritik öneme sahiptir.
Ayrıca, beşeri kalkınma endeksinin bileşenlerine daha detaylı bakmak, toplumsal yapı, ekonomik gelişim, eğitim düzeyi ve sağlık hizmetleri gibi unsurlara ilişkin daha net bir tablo ortaya koyabilir. Bu noktada eğitim endeksinin artış göstermesi, toplumun eğitim seviyesinin yükseldiğini gösterirken, gelir endeksinin artması da ekonomik refah seviyesinin iyileştiğine işaret etmektedir. Ancak yaşam beklentisi endeksindeki düşüş, sağlık hizmetleri ve yaşam kalitesi ile ilgili bazı sorunların var olduğuna dair ipuçları vermektedir.
T
