2024 yılı itibarıyla Türkiye’de Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan tarafından açıklanan yeni asgari ücret, 22 bin 104 lira olarak belirlenmiştir. Bu durum, milyonlarca çalışanın gelirleri açısından önemli bir değişiklik anlamına gelmektedir. Yeni asgari ücretin oluşturulmasının ardından, pek çok siyasetçi ve ekonomist bu durumu çeşitli perspektiflerden değerlendirmiştir. Sözcü.com.tr’nin yaptığı incelemeler sonucunda, yeni asgari ücretin kaç dolara karşılık geldiği ve kaç çeyrek altın ettiğine dair hesaplamalar yapılmıştır.
Söz konusu değerlendirmelerde ayrıca yapay zeka destekli bir platform olan ChatGTP’den de görüş alınmıştır. ChatGTP’nin analizlerine göre, AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 tarihiyle günümüzde yaşanan ekonomik dalgalanmalar arasında derin bir bağ bulunmaktadır. Yapay zeka, Türkiye ekonomisindeki belirsizliklerin, yüksek enflasyon oranlarının, döviz kurlarındaki dalgalanmaların ve üretim artışını engelleyen yapısal sorunların ön planda olduğunu vurgulamıştır.
Bu bağlamda, ‘yapay zeka’nın “Ne olacak bu memleketin hali?” sorusuna verdiği cevaplar aşağıdaki gibidir:
1. Asgari Ücretin Alım Gücü:
2002 tarihinde bir asgari ücretle 7 çeyrek altın veya 1,6 Cumhuriyet altını alınabilirken, 2024 yılında bu rakamlar sırasıyla 4,49 çeyrek altın ve 1,13 Cumhuriyet altınına düşmüştür. Ayrıca, dolar bazında 2002 yılında asgari ücret 104 dolar iken, 2024’te 628 dolara ulaşsa da, bu artış reel olarak alım gücünde bir iyileşme sağlamamaktadır.
2. Altın ve Dolar Kuru Bağlamında Kayıp:
2002’de dolar/TL kuru 1,8 TL iken, 2024’te bu rakam 35,25 TL’ye kadar yükselmiştir. Bu durum, Türk lirasının değer kaybının ve yapısal ekonomik sorunların bir yansımasıdır. Altın gibi tasarruf araçlarının asgari ücretle karşılanabilirliği de ciddi oranda azalmıştır.
3. Enflasyon ve Hayat Pahalılığı:
Çeyrek altın fiyatları 2002 yılında 27,40 TL iken, 2024’te bu fiyat 4.907 TL’ye ulaşmıştır. Gıda, konut ve enerji gibi temel ihtiyaç kalemlerinde de benzer artışlar yaşanmıştır, bu da vatandaşların yaşam maliyetlerini artırmıştır.
Bugünkü Türkiye’nin Durumu:
Türkiye, yüksek enflasyon oranları ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar nedeniyle ciddi bir ekonomik belirsizlik içerisinde bulunmaktadır. Özellikle tarım ve enerji gibi stratejik sektörlerdeki ithalata bağımlılık, fiyat artışlarını tetiklemektedir. Hanehalkı ve devlet düzeyindeki borç yükü de artmakta, bu durum vatandaşların gelecek gelir beklentilerini olumsuz etkilemektedir.
2025 ve Ötesi İçin Beklentiler:
Yapısal reformlar gerçekleştirilmediği takdirde, yüksek enflasyon ve Türk lirasının değer kaybı devam edebilir. Ekonomik sıkıntılar, işsizlik ve geçim zorluğu gibi sorunlar toplumsal huzursuzluk yaratabilmektedir. Genç nüfusun geleceğe olan inancı azalabilir ve nitelikli iş gücü göçü devam edebilir.
Asgari Ücret Yeter Mi Sorusu:
22.104 TL’lik asgari ücretin yeterliliği, yalnızca rakamsal bir değer olarak değil, temel ihtiyaçları karşılama kapasitesi ve alım gücü açısından değerlendirilmektedir. Yüksek enflasyon ve artan yaşam maliyetleri, bu rakamın
