2023 yılının Temmuz ayında asgari ücrete ara zam yapılmasına rağmen, yılın başından bu yana asgari ücretin alım gücü önemli ölçüde azalmıştır. Bu süreçte, 4 bin 838 lira eriyerek asgari ücretin alım gücü 12 bin 164 liraya düşmüştür. Bu durumun enflasyonla olan bağı dikkat çekicidir; Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı enflasyon verileri, çarşı pazar ile uyuşmadığı için gerçek alım gücündeki kayıpların boyutunu net bir şekilde yansıtamamaktadır. Örneğin, İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) enflasyon verilerine göre asgari ücretin alım gücü 11 bin 482 liraya gerilemekte, Enflasyon Araştırma Grubu’nun (ENAG) verilerine göre ise bu rakam 9 bin 999 liraya düşmektedir. Aynı şekilde, en düşük emekli aylığı da TÜİK’in enflasyon hesabıyla 4 ayda 12 bin 500 liradan 11 bin 155 liraya gerilemiştir.
Yüzde 39’luk Kaybın Ardındaki Gerçekler
2025 yılı için asgari ücret üzerinde yapılacak görüşmeler Aralık ayında gerçekleştirilecektir. Ancak, iktidarın asgari ücretli bireylerin ve sabit gelirli milyonların yaşadığı reel kayıpları dikkate almadan, 2025’in tahmini enflasyonuna göre zam yapma çabaları dikkat çekmektedir. Şu anda gündemde bulunan zam oranı yüzde 25-30 civarında belirtilmektedir. Cumhurbaşkanlığı tarafından yayımlanan 2025 Yılı Programı’nda, 2024 yılında net ele geçen asgari ücretin yüzde 5.3 oranında reel kayba uğradığı ifade edilmiştir. Yılın başındaki 17 bin 2 lira olan asgari ücretin, TÜİK hesabıyla yüzde 39.77 oranında eriyerek 12 bin 164 liraya düştüğü ortaya konulmuştur. Temmuz ayında belirlenen 12 bin 500 lira olan en düşük emekli aylığı ise, yalnızca 4 ay boyunca TÜİK’in enflasyonu göz önünde bulundurulduğunda, 1.345 lira azalarak 11 bin 155 liraya gerilemiştir. Ayrıca, en düşük emekli aylığında İTO’ya göre 1.592 lira, ENAG’ın hesabına göre ise 2 bin 243 lira erime gerçekleşmiştir.
Çalışanların Maaşındaki Erimenin Yüzde 70’i Bulması
TÜİK’in resmi enflasyon verilerine göre, Temmuz 2023 itibarıyla 42 bin 750 lira olan üniversite mezunu devlet memuru maaşının güncel alım gücü 37 bin 989 liraya kadar düşerken, 41 bin 844 lira olan öğretmen maaşı 37 bin 341 liraya gerilemiştir. Ayrıca, profesörlerin Temmuz ayında 83 bin 457 lira olan maaşlarının alım gücü 74 bin 475 liraya düşmüştür. Temmuz ayı itibarıyla, tüm çalışanların maaş ve aylıklarındaki 4 aylık erime oranı ise yüzde 12.06 olarak kaydedilmiştir. Yılın başında zam alıp Temmuz ayını zamsız geçiren milyonlarca özel sektör çalışanının maaşlarındaki erime, TÜİK verilerine göre yüzde 39.77; ENAG verilerine göre ise yüzde 70.03 seviyelerine ulaşmıştır.
