Geçtiğimiz yıl göreve başlayan yeni ekonomi yönetimi, sıkı para politikaları uygulamaya rağmen Türkiye’de enflasyonu istenilen seviyeye çekememiştir. Tedavüldeki en büyük banknot olan 200 TL’nin dolar karşısında değer kaybetmesi sonucunda nakit para sıkıntısı yaşanmaktadır. Bu durumu çözmek için birçok banka ATM’si 200 TL slotları yerine daha düşük değerli banknot slotlarına dönüştürmüş olsa da, müşteri taleplerini karşılamakta zorlanmaktadırlar. Bu durum, hem bankaların personel sayısını artırmasına hem de nakliye maliyetlerinin artmasına neden olmaktadır.
Banka ve kredi kartlarıyla yapılan nakit çekim işlemlerinde ortalama miktar 2015 yılından bu yana önemli ölçüde artmıştır. Kredi kartlarıyla yapılan yurt içi nakit çekimlerinde işlem başına düşen tutar 2015 yılından bu yana yüzde 583 artarak 4.282 TL’ye ulaşmıştır. Bu artışa rağmen ATM sayısındaki artış bu talebi karşılamakta yetersiz kalmaktadır.
ATM’lerde bulunan ortalama banknot miktarının teknik olarak değişmediği varsayıldığında, toplam para miktarındaki artış ihtiyacı karşılayamamaktadır. BKM verilerine göre, işlem başına düşen nakit miktarındaki artışa rağmen, ATM’lerde gerçekleştirilecek işlem sayısında azalma görülmektedir. Bu durum, 2015 yılına göre daha az işlem yapılabileceği anlamına gelmektedir.
ATM’lerde banka ve kredi kartıyla yapılan nakit çekim işlemlerindeki artışlar dolum sürelerini de etkilemektedir. Tüm ülkedeki ATM’lerin içindeki nakit miktarına göre dolum süreleri 2015 yılına göre önemli ölçüde artmıştır. Banknotların artmasıyla birlikte bankaların ATM’lere para yükleme ve bakım maliyetleri de artmaktadır.
Bilgisayar uzmanı Füsun Nebil’in ifadesine göre, bankaların ATM’lere para yüklemek ve bakım giderleri %30 oranında artmaktadır. Sonuç olarak, Türkiye’de nakit para kullanımı ve ATM’lerdeki işlem yoğunluğu hızla artmakta, ancak bu artış ATM’lerin dolum süreleri ve bankaların maliyetleri üzerinde de olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bu durum, ekonomi yönetiminin enflasyonla mücadelesini ve nakit para tedariğini düzenleme sorumluluğunu öne çıkarmaktadır.
