Avrupa Parlamentosu (AP) seçimlerinde, aşırı sağ partiler büyük bir başarı elde etti. Almanya’da AfD ikinci sıraya yerleşirken, Avusturya’da aşırı sağcı FPÖ lider çıktı. Fransa’da Marine Le Pen’in aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi ise yüzde 31,5 oy alarak açık farkla ilk sıraya yerleşti. Avrupa’nın siyasi manzarasında yaşanan bu değişim, ekonomik faktörlerle de yakından ilişkilendiriliyor.
Analistlere göre, Avrupa’da aşırı sağın yükselişinde ekonominin önemli bir rolü var. Ekonomist Michael Roberts, Avrupa ekonomisinin güçlü bir şekilde ivme kaybettiğini ve Ukrayna-Rusya savaşı ile Çin-ABD gerilimi arasında sıkıştığını belirtti. Bu durumun, birleşik Avrupa fikrine olan seçmen desteğini azalttığını ifade etti.
Roberts’a göre Avrupa ekonomisi ciddi sıkıntılar yaşıyor. Her küresel ekonomik kriz sonrasında ekonomi toparlanmakta zorlanırken, aşırı sağ partiler, yüksek fiyat enflasyonu, durgun üretim ve azalan ihracat gibi ekonomik sorunlarla oy kazanmaya devam ediyor. Ayrıca Avrupa’nın imalat sektörü daralmaya devam ediyor ve doğurganlık oranları düşerek nüfus azalıyor.
Covid-19 salgını sonrasında Avrupa ekonomileri için önemli bir sorun da enerji fiyatlarındaki artış ve doğalgaz ithalatında yaşanan değişimler. Almanya ve Fransa gibi ülkelerin ucuz Rus gazını terk ederek pahalı alternatiflere yönelmeleri, yüksek enerji fiyatları ve enflasyonun artmasına neden olurken imalat sektöründe daralmaya yol açıyor.
AB, Covid-19 salgınının ekonomik etkilerini hafifletmek amacıyla ülkeler arasında ortak borçlanma sağlayan destek programları başlattı. Ancak bu fonun 2026’da sona ereceği ve Avrupa’nın ekonomik sıkıntılarına kalıcı çözümler getiremediği belirtiliyor.
Avrupa’nın savunma harcamalarındaki artış, ekonomiye yönelik diğer alanlarda kesintilere neden olabilirken ABD ve Çin arasındaki jeopolitik rekabet de Avrupa’yı endişelendiriyor. Avrupa’nın merkez ülkelerindeki sermayenin kârlılığı pandemi sonrasında beklenen düzeyde toparlanmadı ve küresel ekonomik güç mücadelesinin etkisiyle AB fikrine yönelik desteğin zayıflayabileceği öngörülüyor.
Tüm bu göstergeler, Avrupa’nın aşırı sağın yükselişi ve siyasi dengelerde yaşanan değişimlerle birlikte ekonomik zorluklarla ciddi bir sınavdan geçtiğini gösteriyor. Avrupa’nın geleceği, ekonomik istikrar ve siyasi birlik konusundaki kararlarıyla şekillenecek gibi görünüyor.
