İstanbul’da, 2 Haziran’da Küçükçekmece’de bir binanın çökmesinin ardından sadece bir ay sonra, Bahçelievler’deki kaçak 7 katlı binanın kısmen çökmesiyle birlikte, kentte çökme riski taşıyan kaç bina olduğu merak konusu oldu. İstanbul’daki bu riskli bina sayısı, çökme vakalarının neden kaynaklandığı ve alınması gereken önlemler konusunda uzmanlara soruldu.
Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Ali Koçak, Bahçelievler’deki çöken binanın en büyük sorununun kaçak olarak inşa edilmiş olması olduğunu belirtti. Binayı incelediğinde beton ve demirlerinin uygun olmadığını tespit etti. Binanın çökmesinin en büyük nedenlerinden birinin kolon ve kirişlerin taşıma gücünü kaybetmesi olduğunu açıkladı. Küçükçekmece’deki çöken binada da kolonlarda aşırı korozyonun meydana geldiğini ifade etti. Her iki binanın da kalitesiz, kaçak ve mühendislik hizmeti alınmadan yapıldığını vurguladı.
Prof. Dr. Koçak, binaların ekonomik ömürlerini tamamladığını ve kendi yüklerini taşıyamaz hale geldiklerini belirtti. Bu tarz binaların acil olarak gözden geçirilip riskli olanların belirlenmesi gerektiğini ve gerekirse yeniden güçlendirilerek kullanıma açılması gerektiğini ifade etti. Ancak Türkiye’de deprem yönetmeliğinin defalarca değişmesine rağmen eski binaların incelenmediğini ve güçlendirilmediğini kaydetti. 1999 depreminden sonra yapılan çağrılara rağmen riskli binaların hala tehlike oluşturduğunu belirtti.
Prof. Dr. Koçak, yerel yönetimlerin bu konuda daha dikkatli olması gerektiğini ve riskli binaların incelenerek rehabilitasyon yöntemlerinin geliştirilmesi gerektiğini vurguladı. Birincil hedeflerinin can kayıplarını önlemek olduğunu belirtti ve vatandaşlara, ev alırken ya da kiralarken binaların iskan durumunu, mühendislik hizmetlerini ve kalitesini sorgulamalarını önerdi.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Inşaat Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Hasan Yıldırım, 1999’dan önce bilinçsizce, mühendislik hizmeti almadan yapılan binaların depremde yıkıldığını, günümüzde ise denetimlerin yapıldığını ve mühendislik hizmetiyle binaların inşa edildiğini belirtti. Eski binaların ikiye ayrılması gerektiğini söyleyerek, bilinçsizce yapılanların ve eski yönetmeliklere göre yapılan binaların ayrılması gerektiğini ifade etti.
Prof. Dr. Yıldırım, binaların kendiliğinden yıkılmasının sebeplerini açıklarken, beton kalitesi, demir kullanımı, zeminin incelenip projelendirilip yapılmadığı gibi etkenlerin önemli olduğunu açıkladı. Kendiliğinden yıkılan binaların çoğunun bilinçsiz yapıldığını ve gün gelirken yıkılmasının kaçınılmaz olduğunu belirtti. İstanbul’da bu tür riskli binaların sayısının net bir şekilde belirlenemesinin zor olduğunu ancak depremde yıkılması muhtemel binaların çok olduğunu ifade etti.
Sonuç olarak, uzmanlar, İstanbul’da kaçak, kalitesiz yapılan ve dikkatsizlik sonucu yıkılma tehlikesi taşıyan birçok binanın olduğunu ve bu binaların incelenerek gerekli önlemlerin alınması gerektiğini belirtiyorlar. Vatandaşlar, ev alırken ya da kiralarlarken binanın özelliklerini dikkatlice kontrol etmeli ve mühendislik hizmeti almış, güvenilir binaları tercih etmeliler. Yerel yönetimlerin, bu gibi binaların risk analizlerini yaparak gerekli önlemleri alması ise can kayıplarını önlemede büyük bir öneme sahip.
