İstanbul Planlama Ajansı (İPA) Başkanı Buğra Gökçe, “beyaz yakalı” çalışanların maaşlarının, ortalama kira ve yaşam masrafları karşısında nasıl eridiğini gösteren bir veri serisi yayımladı. Bu veri serisi, kamu ve özel sektördeki birçok meslek grubunu kapsıyor ve özellikle 2020 ile 2024 yılları arasında maaşlardaki değişimleri mercek altına alıyor. Gökçe, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, kaymakam, doktor, mühendis ve genel müdürlerin maaşlarının yaşam maliyeti ile İstanbul’daki ortalama kira fiyatları karşısında nasıl bir düşüş yaşadığını gözler önüne serdi.
Buğra Gökçe’nın ifadelerine göre, 2020 yılı Ekim ayında kaymakam maaşları, İPA’nın yaşam maliyetinin 1,6 katı iken, bu oran 2024 yılı itibarıyla 1,2 katına düşmüş durumda. Uzman doktor maaşları ise, yaşam maliyetinin 1,1 katı iken 0,9 katına gerilemiş. Özellikle mühendislerin maaşları da yaşam maliyetine denk olan 1 katlık seviyeden 0,8’e düşmüş durumda. Yaşam maliyeti açısından en büyük düşüşü ise genel müdürler yaşamış; onların maaşları 2020 yılı Ekim ayında yaşam maliyetinin 1,8 katı iken, 2024 yılı itibarıyla bu oran 1,3’e gerilemiş.
Kira fiyatlarında meydana gelen artışla ilgili de değerlendirmelerde bulunan Gökçe, özel sektördeki maaşların, kamu sektöründeki maaşların İstanbul’daki ortalama kira gideri karşısında da anlamlı bir şekilde azaldığını belirtti. Örneğin, uzman doktorlar 2020 yılı Ekim ayında aldıkları maaşlarıyla 3,94 miktarında kiraya karşılık gelirken, günümüzde bu maaş sadece 2,6 miktarında bir kira bedeline yetmektedir. Mühendis maaşları ise, 3,39 seviyesinden 2,37 seviyesine düşerken; avukat ve araştırma görevlisi maaşları da 3,2’den 2,2’ye geriledi. Bu durum, çalışanların yaşam koşullarında ciddi bir gerileme yaşandığını gösteriyor.
2020-2024 yılları arasında uygulanan ekonomik politikaların Türk Lirası’nın değer kaybetmesine yol açtığını ifade eden Gökçe, artan enflasyonun özellikle düşük ve orta gelir gruplarını, çalışanları ve emeklileri yoksullaştırdığını vurguladı. Gökçe, “Bugün mavi yakalılar gibi beyaz yakalı çalışanlar da yaşam koşulları bakımından geriye gidiş yaşıyor” şeklinde bir değerlendirme yaparak, toplumun genel ekonomik durumuna dikkat çekti.
Sonuç olarak, İstanbul Planlama Ajansı’nın yaptığı bu analiz, pandemi sonrası ekonomik kriz ve enflasyonun, çalışanların alım güçlerini ciddi şekilde düşürdüğünü ortaya koymakta. Yüksek kira fiyatları ve eriyen maaşlar, birçok ailenin yaşam standartlarını tehdit ederken, bu durum ekonomik eşitsizliğin daha da derinleşmesine neden olabilir. Bu bağlamda, Gökçe’nin uyarıları, toplumun dikkatini çekmek için önemli bir çağrı niteliğindedir.
