Çanakkale Savaşları: 110 Yıl Sonra Ortaya Çıkan Detaylar
Çanakkale Savaşları’nın üzerinden 110 yıl geçmesine rağmen bu döneme dair yeni detaylar ve belgeler ortaya çıkmaya devam ediyor. Çanakkale Savaşları sırasında İngiliz askerlerinin yazdığı mektuplar, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı bünyesindeki Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi’nde yapılan titiz çalışmalarla Türkçeye çevrilmiş ve araştırmacıların hizmetine sunulmuştur. Bu mektuplar, savaşın şiddeti ve Türk askerlerinin gösterdiği savunma direncinin detaylarını içermektedir.
Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi, Çanakkale Cephesi ile ilgili önemli bir külliyat oluşturmaya başlamıştır. Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, bu konuda yaptığı açıklamalarda, arşivlerde Çanakkale Cephesi’nin büyüklüğünün ve öneminin yanı sıra, savaşın içeriği hakkında da çok önemli bilgilere ulaştıklarını belirtmiştir. Kaşdemir, bu belgelerin içeriğinde, o dönemdeki düşman askerlerinin mektuplarında Türklerin vatana olan bağlılıkları ve savunma stratejileri ile ilgili önemli anekdotların yer aldığını vurgulamıştır. Bu belgeler şu an Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi’nde ziyaretçilere açıktır ve tarihçiler için önemli bir başvuru kaynağı oluşturmaktadır.
Çanakkale Araştırmaları ve Dijital Yayınlar
İsmail Kaşdemir, yaptığı açıklamalarda, Çanakkale Cephesi’ne dair araştırma yapan tarihçilerin merkezdeki arşivlerden geniş ve detaylı bilgiye ulaşabileceğini ifade etmiştir. Merkezde yapılan çalışmaların dijital ortamda da yayımlandığını belirten Kaşdemir, burada yapılan araştırmaların geniş kitlelere ulaştığını ve herkesin dijital kaynaklar aracılığıyla Çanakkale Cephesi ile ilgili önemli bilgilere ulaşabildiğini aktarmıştır. Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi, Çanakkale Cephesi ile ilgili en zengin içeriğe ve külliyata sahip olduğunu bir kez daha vurgulamaktadır. Bu bağlamda, tarihçilerin merkezdeki kaynakları incelemeye davet edildiği ifade edilmektedir.
Türkçeye Çevrilen Mektupların Öne Çıkanları
Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi’nde Türkçeye çevrilen arşiv mektuplarından bazıları şu şekildedir:
“Hemen karşılık veriyorlar. Mermi parçaları ölüm saçıyor. Buradan sağ kurtulacak büyük olanlardır. Tarihsiz Arıburnu Karargahından burada askerler karamsar bir şekilde düşünüyorlar. Çarşamba günü öğle vakti Türkler üzeri kapalı siperlerimize 160 mermi attılar. Şimdiye kadar böyle müthiş bombardımana tutulmamıştık. Altı havan topu bu bombardımana eşlik etti…”
“Türkler bir saatte 150 mermi atıyorlar. Geçen gün ön hattaki siperlere çıktık. Burası çok tehlikelidir. Bundan sonra bir daha ileri siperlere çıkmayacağımı ümit ediyorum.” – 12 Kasım 1915
“Bir Türk mermisi 5 kişinin ölmesine ve 4 kişinin de yaralanmasına sebep olmuştur. Artık bu acı duruma alıştık.” – 19 Eylül 1915
“Avustralya’dan: On sekiz yaşındaki gençler silah altına çağrılıyor. Hatta kızlar da bu kapsama alınıyor…” – 9 Kasım 1915
“Ateş hattından: Dün 971 Rakımlı Tepe’ye çıktım. Anafartalar Ovası’nı ve etrafını gördüm. Türk ateşlerinin isabeti korkusuyla çekildim.” – 13 Kasım 1915
“Düşmanımız Türklerin atış
