Değişken faiz, borç veya yatırımın faiz oranının belirli bir endekse veya ekonomik koşullara göre düzenli olarak değişebildiği bir faiz türüdür. Bu durum, faiz oranlarının piyasa koşullarına göre yukarı veya aşağı hareket etmesine neden olur. Örneğin, bir konut kredisi alırken değişken faiz seçeneğini tercih ederseniz, Merkez Bankası’nın politika faiz oranlarındaki değişiklikler doğrudan kredi faiz oranınızı etkileyebilir.
Değişken faiz, borçlanma maliyetlerinin zaman içinde değişebileceği bir faiz türüdür. Bu faiz türünde, faiz oranı belirli bir endekse veya referans faiz oranına bağlı olarak belirlenir ve piyasa koşullarına göre artabilir ya da azalabilir. Örneğin, bir kredi sözleşmesinde değişken faiz kullanılıyorsa, faiz oranı belirli aralıklarla yeniden belirlenir ve bu oran piyasa faiz oranlarına bağlı olarak dalgalanır.
Değişken faiz genellikle bir referans faiz oranına (örneğin, Merkez Bankası’nın belirlediği politika faizi) bağlı olarak çalışır. Bu referans oran, kredi veren kuruluş tarafından belirlenen bir marj ile birleştirilir ve toplam faiz oranı elde edilir. Faiz oranı, genellikle üç, altı veya on iki aylık dönemlerde yeniden ayarlanır. Bu dönemlerde, piyasa koşullarına göre faiz oranı yeniden hesaplanır ve bu da borçlunun ödeyeceği faiz miktarını etkiler.
Değişken faiz, piyasa faiz oranları düştüğünde borçluya daha düşük faiz oranları ile borcunu ödeme imkanı sunar. Genellikle, değişken faizli krediler sabit faizli kredilere göre daha düşük bir başlangıç faizi sunar. Ancak, faiz oranları yükseldiğinde, borçlunun ödeme yükümlülüğü artabilir ve bu durum bütçe planlamasını zorlaştırabilir. Piyasa koşullarına bağlı olarak faiz oranının artması, borcun maliyetini artırabilir ve bu da borçlu için finansal risk oluşturabilir.
Değişken faiz ile sabit faiz arasındaki temel fark, faiz oranının zaman içinde değişip değişmemesidir. Sabit faizli kredilerde, faiz oranı kredi süresi boyunca aynı kalır ve bu da ödeme planlaması açısından bir istikrar sağlar. Ancak, sabit faiz oranları genellikle başlangıçta daha yüksektir. Değişken faizli krediler ise başlangıçta daha düşük olabilir, ancak zaman içinde piyasa koşullarına bağlı olarak artma veya azalma riski taşır. Bu nedenle, değişken faizli kredilerle borçlanırken faiz oranlarının gelecekteki değişimini göz önünde bulundurmak ve riskleri değerlendirmek önemlidir.
