İstanbul’da meydana gelen son depremler, toplanma alanlarının, parkların ve kamusal mekanların önemini bir kez daha gözler önüne serdi. Bu bağlamda mimar Melih Kaç, deprem öncesindeki ve sonrasındaki hazırlıkların ne denli kritik olduğuyla ilgili görüşlerini Anadolu Ajansı muhabirine aktardı.
Mimar Kaç, Japonya’nın depremle yaşamayı öğrendiğini ve bu konuda önemli adımlar attığını ifade etti. Deprem öncesi hazırlıkların yanı sıra, deprem sonrası için de planlama yapmanın gerekliliğine dikkat çeken Kaç, “Önceden hazırlık yapmak şart. Örneğin, insanlar deprem sonrasında açık alanlara geldiler ve burada vakit geçirdiler. Eğer yıkıcı bir deprem söz konusu olsaydı, insanlar burada bir süre kalmak zorunda kalacaktı.” diyerek, olası bir tehdit durumunda hazırlığın önemini vurguladı.
Kaç, Japonya’da gerçekleştirilen çalışmaların Türkiye için örnek teşkil edebileceğini belirtti. Bu bağlamda, özellikle parkların belirli standartlara sahip olmasının gerekli olduğunu tarafından şöyle ifade etti: “Japonya’da, parklara bazı fonksiyonlar ekleyerek ‘afet parkları’ oluşturmuşlar. Örneğin, Tokyo’da 50’den fazla afet parkı bulunuyor. Bu parklar, taşınabilir afet tuvaletleri, hızlı bir şekilde kurulabilen afet çarkları, afet bankaları ve su tanklarıyla donatılmış. Afet durumunda elektrik ihtiyacının karşılanmasına yönelik sistemler de mevcut. İletişim her zaman kritik bir öneme sahiptir. Örneğin, İstanbul’da 23 Nisan’da yaşanan deprem sırasında, çoğu insanın telefonlarının çalışmadığını gözlemledik. İşte bu noktada, afet parkları gibi kalıcı çözümler üretmek hayati önem taşıyor.”
Japonya’da deprem hazırlığının siyasi ve ekonomik alanda da oldukça önemli bir yer tuttuğunu belirten Kaç, toplumu bilinçlendirmenin gerekliliğine de vurgu yaptı. Kaç, bu alanda kendisinin de çeşitli mimari çalışmalar yaptığını belirtirken, 2019 yılında Tokyo’nun batısındaki Hachioji Belediyesi’ne ait bir okul tasarımı üzerinde çalıştığını dile getirdi. Bu okul, standart bir okul olmasına karşın deprem ile ilgili konuların gündeme gelmesi üzerine çeşitli düzenlemeler yapıldığını ifade etti. “Afet anında insanların okul bahçesinde toplanabileceği ve temel ihtiyaçlarını giderebileceği fonksiyonlar ekledik. Afet tuvaletleri yaptık, spor salonlarını da afet anında korunaklı hale getirdik. Spor salonunun içine afet depoları oluşturarak, taşınabilir yorgan, battaniye ve insanların burada kalabilmesini sağlayacak malzemeler ekledik,” dedi.
Mimar Melih Kaç, depremle ilgili çalışmalarda “3 kuralı” adı verilen bir kavramın yol gösterici olabileceğini dile getirerek şunları söyledi: “3 dakika, 3 saat ve 3 gün kuralından oluşan bu model oldukça önemlidir. 3 dakika içerisinde insanlar hayatta mı? 3 saat içerisinde aileleri hayatta mı, yoksa yaşamıyor mu? 3 gün içinde dışarıdan herhangi bir yardım almadan bulunduğu yerden hayatını idame ettirebilir mi? İşte bunlar çok ciddi sorular.” Olası büyük İstanbul depremi sonrasında bu prensibin ışığında bir hazırlık yapılması gerektiğini belirten Kaç, bu bağlamda şunları ekledi:
“Her vatandaş, bulunduğu bölgede 5-10 dakikalık yürüme mesafesinde gidebileceği alanları önceden belirlemeli. Zihninde bir simülasyon oluşturarak, ‘Deprem oldu, bulunduğum bina yıkılmadı, dışarı çıktım ve bu parka gittim. Bu parkta 3 gün boyunca yaşamam gerekli,’ gibi senaryolar geliştirilebilir. Ayrıca afet öncesinde boş alanlar ile ilgili planlamalar yapılmalı. Altyapı, su, elektrik, gıda ve belki barınma gibi ihtiyaçlar; bu tür alanlara kazandırıldığı takdirde, afet sonrası insanların kullanabileceği güvenli ve işlevsel bir alan oluşturulabilir. Aynı zamanda afet parklarının oluşturulması da elzemdir.”.
