Dünya genelinde en az 2,5 milyon Afgan mülteci ve sığınmacının bulunduğu resmi verilerle ortaya kondu. Afganlar arasında en çok tercih edilen ülkenin Türkiye olduğu belirtilirken, bu tercihin temelinde Avrupa’ya yakınlık ve Müslüman bir ülke olması yatıyor. Araştırmalara göre, Afganların çoğu iç savaş, siyasi belirsizlikler ve Taliban’ın varlığı gibi sebeplerle göç etmeyi tercih ediyor. Bu nedenlerin yanı sıra ekonomik faktörler de göçü etkileyen unsurlar arasında bulunuyor. Ülkeye kayıtsız olarak, genellikle Pakistan ve İran üzerinden kaçak yollarla giriş yapan Afganların sayısında önemli artışlar yaşanıyor.
Özellikle 2018 ve 2019 yıllarında Afganları yakalama sayılarında önemli bir artış gözlemlenirken, 2022 ve 2023 yıllarında bu sayıda düşüş yaşandığı kaydedildi. Uluslararası koruma başvurularında da Afganların başı çektiği belirtilirken, 2023 yılında 13 bin 68 başvuruyla ilk sırada yer aldığı görüldü. Afgan göçüne ilişkin tarihçe de ele alındığında, 1980’ler ve 90’larda yaşanan göç hareketinin farklı olduğu vurgulanırken, günümüzde bekar genç erkeklerin sınır kaçakçılığı yoluyla gelmesiyle farklı bir profil oluştuğuna dikkat çekildi.
Uzmanlara göre, Afgan göçmenlerin Türkiye’deki varlığı ciddi bir sorun oluştururken, özellikle İstanbul’da sığınmacı sorununun şehrin taşıyamayacağı boyutlara ulaştığı belirtildi. Gürsel Tekin gibi isimler ise sığınmacıların çalışma koşullarının düşük olduğuna dikkat çekerek, bazılarının iş cinayetleri riskiyle karşı karşıya kaldığını vurguladılar. Sığınmacıların başta hizmet sektörü ve inşaat olmak üzere farklı alanlarda çalıştığına işaret edilirken, bazı Afganların ırkçılıkla da karşılaştığı belirtildi.
Afgan göçmenlerin katkıları ve sorunları ise farklı açılardan ele alınıyor. Özellikle iş gücü piyasasında ucuz ve vasıfsız iş gücü ihtiyacının Afganların varlığıyla karşılandığı ifade edilirken, statü ve kimliklendirme sorunları da göçmenlerin yaşadığı önemli sorunlar arasında yer alıyor. Türk halkının tepkileri ve sığınmacı politikalarıyla ilgili çeşitli görüşler de dile getirilirken, göçmenlerin kendi memleketlerinde yaşadıkları zorluklar da göç kararlarını etkileyen faktörler arasında bulunuyor. Geleceğe dönük çözüm önerileri ve politika önerileri de tartışma konuları arasında yer alıyor.
