Geçtiğimiz yılsonuna kadar Sudan’dan Kongo’ya, Filistin’e ve birçok bölgeye yayılan çatışmalar ve şiddet olayları, dünya genelinde yerinden edilmiş insan sayısını rekor seviyeye yükseltti. Uluslararası İç Göç Merkezi (IDMC) tarafından yayınlanan Ülke İçi Yerinden Edilme Küresel Raporu’na göre, dünya genelinde yerinden edilen kişi sayısı 75,9 milyona ulaştı. Bu rakamların içinde, 68,3 milyon kişi çatışmalar ve şiddet nedeniyle, 7,7 milyon kişi ise doğal afetler nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş kişi statüsünde bulunmaktadır.
IDMC’nin verilerine göre, ülke içinde yerinden edilen kişilerin yüzde 46’sı Sahara Altı Afrika bölgesinde yer alırken, Sudan’da 2023 yılı içinde 6 milyon kişi yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kaldı. Bu veri, 2022’de Ukrayna’da kaydedilen 16,9 milyonluk yerinden edilen kişi sayısından sonra tek bir ülkede kaydedilen en yüksek sayı oldu. Sudan’da 2023 sonu itibarıyla yerinden edilmiş kişilerin toplam sayısı ise 9,1 milyon olarak belirlendi. Ayrıca, Gazze’de son üç ay içinde 3,4 milyon kişi yerinden edildi ve bu rakam, yıl boyunca dünya genelinde yaşanan çatışmaların yüzde 17’sini oluşturdu.
IDMC Direktörü Aleksandra Bilak, dünya genelinde yaşadıkları yerlerini terk etmek zorunda kalan milyonlarca insanın sadece buzdağının görünen yüzü olduğunu belirtti. Çatışmalar ve şiddet nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kalan insan sayısındaki artışı endişe verici olarak gören Bilak, çatışmaların ve şiddetin hayatları yeniden inşa etmeyi engellediğini ve bu durumun genellikle yıllarca devam ettiğini vurguladı. Son beş yıl içinde çatışmalar ve şiddet nedeniyle ülke içinde yerinden edilen kişi sayısının yüzde 49 oranında arttığı bildirilmiştir.
Norveç Mülteci Konseyi Genel Sekreteri Jan Egeland, dünya genelinde çatışmalar ve şiddetin milyonlarca ailenin yaşamını alt üst ettiğini ve bu kadar yüksek sayıda insanın zorla evlerinden ve topluluklarından uzaklaştırılmadığını daha önce hiç görülmediğini belirtti. Doğal afetlerin etkisiyle 2023 yılında 26,4 milyon kişi yaşadıkları yerden ayrılmak zorunda kalırken, bu afetler nedeniyle ülke içinde yerinden edilen kişi sayısı 7,7 milyon olarak kaydedildi. Türkiye ve Suriye’deki depremler nedeniyle de 4,7 milyon insanın yerinden edildiği raporda belirtilmiştir.
Türkiye’de özellikle Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle 4 milyondan fazla insanın yaşadıkları yerlerden ayrılmak zorunda kaldığı ve yıl sonu itibarıyla ülke içinde yerinden edilmiş kişi sayısının 822 bin olduğu ifade edilmiştir. Bu veriler, dünya genelindeki yerinden edilme sorununun boyutunu gözler önüne sermektedir.
