Sümeroloji alanında dünyaca bilinen önemli bilim insanlarından biri olan Muazzez İlmiye Çığ, 110 yaşında Mersin’de tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. 1914 doğumlu olan Çığ, Mezitli ilçesindeki özel bir hastanede rahatsızlığı sebebiyle tedavi altındaydı ve durumunun kötüleşmesi üzerine yoğun bakıma alındı. Ancak, doktorların tüm müdahalelerine rağmen yaşamını yitirdi.
Muazzez İlmiye Çığ, Türk kadınlarının Cumhuriyet tarihindeki öncü figürlerinden biriydi ve son doğum gününü 20 Haziran 2023’te kutlamıştı. 104 yaşında olmanın getirdiği tecrübeler hakkında konuşan Çığ, yaşamını derin bir üzüntü ve kaygı içerisinde sürdürdüğünü dile getirmişti. “Beklemiyordum. Ama artık bıktım yaşamaktan. Çok dertleniyorum. Kendimle ilgili değil ama etrafımda olup bitenler beni çok üzüyor. Çocuklarım, torunlarım için kaygılanıyorum” ifadelerini kullanmıştı. Bu sözleri, onun yaşamının son dönemlerinde yaşadığı zorlukları ve toplumsal olaylara karşı duyduğu hassasiyeti gözler önüne seriyor.
Muazzez İlmiye Çığ, yaşamında sürekli olarak çalışmaya ve üretmeye odaklandı. Bir röportajında hayatının dolu dolu geçtiğini belirtirken, “Dalgalarda kaldım ama hiç boğulmadım” demişti. İki çocuk annesi olan Çığ, zor şartlar altında bile yaşamını sürdürebilmek için çok çaba sarf ettiğini ifade etmişti. O dönemde hazır giyimin olmaması sebebiyle, kıyafetlerini kendisi dikerken, çift çalışma hayatıyla çocuklarını büyütmeyi başarmıştı.
Sümerolojiye olan ilgisinin nasıl başladığını anlatan Çığ, bu alandaki serüveninin tesadüfen geliştiğini aktardı. Ankara’daki Dil Tarih Coğrafya Fakültesi’nin henüz yeni kurulduğu yıllarda, iki arkadaşının Fransızca bölümüne kayıt olmak istemesine karşın, ilgili programın dolu olduğunu öğrendi. Sadece yan ders olarak sunulan sümeroloji ve arkeoloji dersleriyle ilgilenerek bu alana adım attı. Çığ, hocasının okulda kalmasını istemesine rağmen, kendi isteğiyle akademik kariyerine devam etmedi. Ancak sonrasında İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde çalışma fırsatını yakalayarak önemli katkılarda bulundu.
Muazzez İlmiye Çığ, yaptığı çalışmalarla sümeroloji tarihine önemli bir arşiv kazandırdı. Kendisi, “Anlaşılan o ki, biz yapmasak başkası da yapmayacakmış” diyerek, bu alandaki eksikliğin farkında olduğunu ve kendilerine ihtiyaç duyulduğunu ifade etti. Onun bu alandaki katkıları, Türkiye’deki bilim tarihinde gündeme gelmeye devam eden konular arasında yer alıyor. Çığ’ın hayatı ve çalışmaları, sadece kendi neslinde değil, gelecek nesillere de ilham kaynağı olmayı sürdürecektir.
Muazzez İlmiye Çığ’ın hayatı, Türk toplumunun tarihine ve kültürel mirasına olan bağlılığını simgeliyor. Bilim dünyasında bıraktığı izlerin yanı sıra, geride bıraktığı dersler ve anılarla öne çıkmaktadır. Onun yaşadığı onca olay ve zorluk, Cumhuriyet kadını olmanın anlamını ve ağırlığını bir kez daha gözler önüne seriyor.
