Türkiye’deki emeklilerin yaşam koşulları giderek zorlaşıyor. Açlık sınırının altında kalan maaşları ile geçimlerini sağlamakta zorlanan emekliler, temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek için marketten markete gezerek indirim arayışına giriyorlar. Ülkemizde yaklaşık 16 milyon emeklinin, mali güçlerinin yetersiz olması nedeniyle ev hapsinde yaşadığı yorumu yapılmakta. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyeleri, bu durumu daha iyi anlamak için 1.968 emekli ile görüşerek kapsamlı bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmanın sonuçları, emeklilerin yaşam mücadelelerini açık bir şekilde ortaya koyuyor.
Yüzde 1’i Memnun
Araştırmaya katılan emeklilerin yüzde 65’inin, market alışverişi yapmadan önce farklı marketlerin fiyatlarını karşılaştırdığı belirlendi. Katılımcıların yüzde 55’i mevcut ürünlerin indirimli fiyatlara ulaşmasını beklerken, yüzde 57’si ise en ucuz ürünleri bulmak için çaba sarf ediyor. Yüzde 67’lik bir kesim indirimli fiyatlardan yararlanabilmek için birden fazla marketten alışveriş yaparken, yüzde 50’si markette fiyat indirimi olduğunda felaket ihtimali ile düzenli aldıkları markaları değiştirerek indirimdeki markayı satın almayı tercih ediyor. Görülen o ki, emeklilerin sadece yüzde 1’inin hayatından memnun olduğu gerçeği oldukça çarpıcı. Bunun yanı sıra, büyük çoğunluk ekonomik nedenlerle dışarıda yemek yememeyi tercih ediyor; katılımcıların yüzde 90’ı ise sinema, tiyatro ve konser gibi biletli etkinliklere katılamadıklarını ifade ediyor. Ayrıca tatil yapabilme imkânları da oldukça kısıtlı.
Araştırmada, enflasyonun emeklileri en çok etkilediği alanlar olarak gıda, ulaşım-akaryakıt ve ev dışı yeme-içme harcamaları öne çıkmakta. Emekliler, geçen yıla kıyasla giyim, tatil, seyahat ve ev dışı yeme-içme harcamalarında ciddi kesintiler yaptıklarını belirtmektedir. İletişim faturaları da emeklilerin üzerindeki ekonomik baskıyı artıran unsurlar arasında yer alıyor. Emeklilerin en çok harcama yaptığı kalemler arasında iletişim faturaları, çocukların eğitim ve kurs masrafları ile ulaşım ve giyim giderleri ilk sıralarda geliyor.
Yüzde 40’ı Son 3 Yılda Tatil Yapmadı
Emeklilerin sosyal yaşamına dair yapılan araştırmaya göre, katılımcıların yaklaşık yüzde 23’ü sosyalleşme amaçlı dışarıda yemek yemek için bütçe ayıramadıklarını belirtti. Yüzde 57’lik bir oran ise mali nedenlerden ötürü sadece birkaç ayda bir ya da aylık olarak sınırlı bir sosyalleşme imkânına sahip olabiliyor. Daha çarpıcı bir veri ise emeklilerin yüzde 40’ının son üç yılda hiç tatil yapmadığını ifade etmesi. Bu oran gösteriyor ki, emekliler tatil yapma fırsatından yoksun kalmış durumda. Araştırmanın bir diğer önemli bulgusu da, emeklilerin yüzde 90’ının sinema, tiyatro ve konser gibi etkinliklere katılma imkânlarının olmadığı ya da ancak birkaç ayda bir katılabildiğidir.
Sonuç olarak, yapılan bu araştırma, Türkiye’deki emeklilerin yaşam koşullarının ne denli zorlaştığını ve ekonomideki belirsizliklerin günlük hayatlarını nasıl olumsuz etkilediğini gözler önüne seriyor. Emeklilerin aşırı derecede sınırlı bir yaşam sürdüğü ve sosyal hayattan uzaklaştığı aşikar.
