Türkiye’de milyonlarca emekli, açlık ve yoksulluk sınırının altında maaş almakta ve geçimlerini sağlamak için çalışmak zorunda kalmaktadır. Bu durum, emeklilik hayatının zorlaşmasına ve birçok emeklinin sosyal güvencelerinin eksik olmasına yol açmaktadır. Emekli bireyler, çoğu zaman yeterli maddi destekten yoksun oldukları için, yaşam standartlarını sürdürebilmek için ek işler yapmak durumunda kalmaktadırlar.
DİSK Emekli-Sen Genel Sekreteri Fikri Kalender, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Uluslararası Çalışma Örgütü’nden (ILO) derledikleri verilere dayanarak, bu yılın ilk on ayında iş cinayetlerinde 50 yaş ve üzerinde toplam 668 kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Bu veriler, iş güvenliği ve çalışan haklarının korunma düzeyinin düşüklüğünü gözler önüne sermektedir.
50 YAŞ ÜSTÜ 401 İŞÇİ KAYIT DIŞI
Kalender, açıklamasında, “668 işçiden 267’si kayıtlı yani prim ödeyenlerden oluşmaktadır. Diğer yandan 401’i kayıt dışı çalışanlardan gelmektedir. 50 yaş ve üzeri kadın çalışanlardan iş cinayetinde yaşamını yitirenlerin sayısı ise 9’dur.” ifadesini kullandı. Sanayi sektöründe ölen işçi sayısının 198, hizmet sektöründe 127, inşaat sektöründe 112, tarım sektöründe 101 ve diğer iş kollarında ise 130 olduğunu belirtti. Tüm bu veriler, iş kazaları ve cinayetlerinin sektörel dağılımını da gözler önüne sermektedir.
Fikri Kalender, 50 yaş ve üzerindeki ölen işçilerin toplam iş cinayetleri içinde üçte birini oluşturduğunu belirtti. Ayrıca, AK Parti iktidarının 4857 sayılı İş Kanunu’nda yaptığı değişiklikler ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yürürlüğe girmesi yüzünden iş cinayetlerinin arttığını ifade etti. 12 yıl içerisinde 6331 sayılı Kanun’da yapılan değişikliklerin büyük bir kısmının sermayenin aşırı üretim ve kâr elde etme odaklı taleplerine yönelik olduğunu da vurguladı. Sermayenin taleplerine uygun düzenlemelerin, denetim ve yaptırımları işlevsiz hale getirdiğini, bu durumun da işçilerin güvencesiz ve sendikasız çalışma koşullarında yaşamalarına neden olduğunu dile getirdi. Türkiye’nin Avrupa Birliği üyesi 27 ülkeye kıyasla en kötü iş cinayetleri kayıtlarına sahip olduğunu da ekledi; Avrupa’da iş cinayetleri oranının 100.000 kişi başına 1,76 iken Türkiye’de bu oranın 100.000 kişi başına 8,76 olduğunu belirtti. Bu da hükümetin tercihinin işçi ve emekçilerden yana değil, sermaye gruplarından yana olduğunu ortaya koymaktadır.
EMEKLİNİN MİLLİ GELİRDEN ALDIĞI PAY KÜÇÜLDÜ
İstanbul Planlama Ajansı (İPA) tarafından yayımlanan “Türkiye’nin Sosyal Güvenlik Karnesi” raporu, Türkiye ekonomisinin 2003-2022 döneminde ortalama yüzde 5,4 oranında büyüdüğünü ortaya koymaktadır. Ancak bu büyümenin emeklilere yansımadığı, aksine emekli sayısının artmasına rağmen emeklilerin milli gelirden aldığı payın düştüğü ifade edilmektedir. Bu durum, emeklilerin büyüyen ekonomi ve sağlanan refah artışından gerektiği gibi faydalanamadığını göstermektedir.
Raporda belirtilen rakamlara göre, 2010 yılında emekli aylığı ödemelerinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) oranı yüzde 6,8 iken, bu oran 2022 yılında yüzde 4,5’e düşmüştür. Bu da em
