Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), “Artan Gümrük Tarifeleri: Küçük ve Kırılgan Ekonomilere Etkisi” başlıklı önemli bir rapor yayımladı. Bu rapor, global ticaretin dinamikleri ve gümrük tarifeleri ile ilgili güncel gelişmeleri ele alıyor.
Rapor, son yıllarda kurallara dayalı ticaret sisteminin uluslararası ticareti artırmada önemli bir rol oynadığını belirtiyor. Ayrıca, ülkelerin ithal mallardan aldığı gümrük vergilerinin kademeli ve istikrarlı bir şekilde azaldığına dikkat çekiliyor. Ancak, 2023 yılı itibarıyla dünya ticaretinin yaklaşık üçte ikisinin gümrük tarifeleri olmadan gerçekleştiği kaydedilmektedir. Bununla birlikte, büyük ekonomiler tarafından hayata geçirilen daha yüksek tarifelerin, ticaret gerilimlerini artırdığı ve gelişmekte olan ülkeler üzerinde olumsuz etkiler yarattığı konusunda endişeler dile getirilmektedir.
Rapor, en yoksul ve kırılgan ülkelerin, karşılıklı tarifelerden muaf tutulması gerektiği önerisini de içermektedir. Halihazırda 90 gün süreyle askıya alınmış olan tarifelerin, ABD ile 57 ticaret ortağı arasındaki ikili mal ticareti açığını dengelemek için belirlendiği ifade edilmektedir. Ancak, bu karşılıklı tarifelerin birçok durumda ABD’nin ticaret açığını önemli ölçüde azaltmadığı, bunun yerine gelişmekte olan ve en az gelişmiş ekonomilere zarar verme riski taşıdığı vurgulanıyor.
Yoksul Ülkelerin ABD’nin Ticaret Açığına Etkisi Minimum
Raporun dikkat çeken noktalarından biri, ABD’nin bahsi geçen 57 ticaret ortağından 11’inin en az gelişmiş ülkeler arasında yer aldığı ve bu ülkelerin ABD’nin ticaret açığına katkısının “minimal” düzeyde olduğudur. Ticaret ortaklarından 28’inin ABD’nin ticaret açığındaki payının yüzde 0,1’den az olmasına rağmen, bu ülkelerin tarifelerle karşı karşıya kaldığı kaydedilmektedir. Rapor, “ABD’nin (bu ülkelere karşı) vereceği herhangi bir ticari taviz, ABD için çok az şey ifade ediyor.” şeklinde bir değerlendirme yapmaktadır.
Tarifeler Tüketici Fiyatlarını Artıracak
Raporda, karşılıklı tarifelerin askıya alınma süresinin ardından tekrar devreye girmesi durumunda birçok ithal mala yönelik talebin yüksek fiyatlar nedeniyle zayıflayabileceği uyarısı yer alıyor. Ayrıca, “ABD’nin ithalatı 2024 seviyelerinde kalsa bile, daha yoksul ve küçük ekonomilerden toplanan ek tarife geliri asgari düzeyde olacaktır.” deniliyor. 57 ticaret ortağının 36’sı için karşılıklı tarifelerin, ABD’nin mevcut tarife gelirlerinin yüzde 1’inden daha azını oluşturacağı ifade edilmektedir. 2024 yılında bu rakamın 83 milyar dolar seviyesinde olacağı, ancak bu 36 ekonominin toplam katkısının yaklaşık 4 milyar dolar civarında olacağının tahmin edilmesi, durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor. Bu, ABD’nin 2024 yılında gümrük vergisi olarak topladığının sadece yaklaşık yüzde 5’ine denk geliyor.
Potansiyel karşılıklı tarifelerle karşı karşıya kalacak bazı ülkelerin, ABD’de üretilmeyen tarım ürünlerini ihraç ettiği ve bu ürünlerin ikamesinin sınırlı olduğu hatırlatılmaktadır. Madagaskar’ın vanilya, Fildişi Sahilleri’nin kakao ve Gana’nın çikolata gibi ürünleri bu kapsamda örnek gösterilmektedir. Raporda, ABD’nin 2024’te Madagaskar’dan 150 milyon dolarlık vanilya, Fildişi Sahilleri’nden yaklaşık 800 milyon dolar ve Gana’dan 200 milyon dolarlık kakao ithal edeceği bilgisi verilmektedir. Bu ürünlere yönelik tarifelerin artırılması durumunun, tüketiciler için yüksek fiyatlara yol açacağına
