Son günlerde, özellikle internetten satış yapan platformlarda çeşitli ürünlere dair mevzuat değişiklikleri gündeme gelmiştir. Ancak bu değişiklikler arasında en çok dikkat çeken uygulama, kullanıcıların 15 günlük iade hakkının kaldırılması olmuştur. İlgili düzenleme, 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir ve cep telefonu, akıllı saat, tablet, bilgisayar, motosiklet gibi ürünleri kapsamaktadır. Yeni yönetmelik ile tüketicilerin seçim hakları kısıtlanmış, bu da söz konusu değişikliğin yeni mağduriyetlere yol açacağına dair endişeleri beraberinde getirmiştir.
Yürürlüğe giren yeni mevzuat çerçevesinde, 15 günlük cayma hakkı yalnızca “ayıplı mal” olarak nitelendirilen ürünler için geçerli olacaktır. Diğer ürünlerde, kullanıcıların satın aldıkları ürünleri iade etme hakları tamamen kaldırılmıştır. Bu değişiklik, özellikle online alışveriş yapan kullanıcılar arasında, tüketici haklarının ihlal edildiği düşüncesini güçlendirmiştir.
Bir diğer önemli değişiklik ise, iade işlemleri sırasında kargo ücretinin tüketiciye ait olmasıdır. Yeni düzenlemede, eğer bir tüketici ürünü geri göndermek isterse, bu süreçte kargo masraflarını kendi bütçesinden karşılamak zorunda bırakılmaktadır. Üründe bir arıza meydana gelmesi durumunda, değişim için gönderilecek ürünün kargo ücretinin de satıcı tarafından üstlenilmeyeceği ifade edilmiştir. Bu durum da, kullanıcılar açısından ek bir mali yük oluşturmaktadır.
Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin, yapılan bu düzenlemelerin tüketicinin korunma hakkını zayıflattığını belirtmiştir. Şahin, bu durumun tüketici açısından her yönüyle sorunlu olduğunu, özellikle sahtekarlık ve dolandırıcılık konularında daha fazla fırsat sunduğunu ifade etmiştir. Örnek vermek gerekirse, tüketici bir telefon siparişi verdiğinde, aldığının sahte veya hatalı bir ürün olması durumunda, bu ürünü iade etmenin imkânsız hale geldiğini dile getirmiştir. Bu tür durumlarda maddi kayıplar yaşamanın yanı sıra, tüketicinin sürecin uzamasından dolayı yıllarca mahkeme kapılarında dolaşmak zorunda kalacağını vurgulamıştır.
Bu tür durumlarla başa çıkmanın çok zor olduğunu belirten Şahin, “Tekrar ediyorum, eğer satıcı dolandırıcılık düşüncesi ile hareket ediyorsa, artık bunun bedelini tüketici ödeyecek” demiştir. Yeni düzenlemenin amacının tüketiciyi korumak olmaktan çok, dolandırıcıları korumaya yönelik olduğunu savunmuştur. Bu durum, tüketicilerin karşılaştıkları hukuki süreçlerin uzunluğu ve masrafları göz önüne alındığında, daha da ciddileşmektedir.
Bu değişiklikler, yalnızca güvenilen çevrimiçi mağazalarda bile olsa, kullanıcılar için büyük bir belirsizlik kaynağı olmaktadır. Nitekim, kullanıcılar ürünleri almadan önce kaygı duymaya başlamış, bu süreçte nasıl bir sorunla karşılaşacaklarını düşünmeye başlamışlardır. Alıcılar, aynı zamanda, aldıkları ürünlerin kalitesiz olabileceğinden endişe eder hale gelmişlerdir.
Tüm bu gelişmeler ışığında, tüketicilerin haklarının korunmasına yönelik daha fazla dikkat gösterilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Uzun yıllar boyunca, tüketicilerin haklarının savunulması ve korunması için mücadele eden sivil toplum kuruluşları, bu yeni hukuki düzenlemenin geri alınması için kamuoyunu bilinçlendirme faaliyetlerine hız vermiştir. Ürün kalitesi ve tüketici güvenliği ile ilgili sıkı denetimlerin yapılmasının yanı sıra, dolandırıcılığın önlenebilmesi için etkili yasaların çıkarılması gerektiği üzerinde durulmaktadır.
Sektör temsilcileri, bu değişikliklerin tüketici pazarını olumsuz etkilediği konusunda hemfikir. Birçok uzman, iade haklarının kısıtlanmasının yanı sıra, kargo ücretlerinin de
