“`html
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması, Türkiye’nin adaletten ve hukuktan ne kadar uzaklaştığının son örneklerinden biri olarak öne çıkıyor. Türkiye, hukukun üstünlüğü endeksinde 179 ülke arasında 147’nci sıraya gerilerken, bu durum, Afrika ülkelerinin bile gerisinde kalma anlamına geliyor. Adalet ve hukuk alanında yaşanan bu tahribat, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) döneminde o kadar derinleşti ki, yapılan araştırmalar, günümüz Türkiye’sinin birçok alanda bile Osmanlı İmparatorluğu döneminin gerisinde kaldığını ortaya koyuyor. Örneğin, İsveç merkezli V-Dem Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, insan hakları, hukuk, adalet, sivil toplum ve demokrasi gibi 50’den fazla alt başlıkta, 1789 yılında 3. Selim dönemindeki Osmanlı İmparatorluğu’nun puanı 0.23 iken, 2024’te Türkiye’nin puanı 0.18 olmuş durumda. Bu tür puanlamalarda 1’e yakın değerler, ülkenin hukuk, insan hakları ve demokrasi konularında ilerleme kaydettiğini göstermektedir.
92 SIRA GERİLEDİK
Araştırmanın dikkat çeken bir diğer sonucu, Cumhuriyet’in kurulduğu yıl olan 1923’te Türkiye’nin puanının 0.23, Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının gerçekleştiği 1938’de puanın 0.58 olarak belirlendiği, ancak 1981’de 0.45 ile 12 Eylül darbesi dönemi etkisini gösterdiği tespit edilmektedir. Türkiye’nin puanı 1991’de 0.66 iken, AKP’nin iktidara geldiği 2002’de bu oran 0.74’e yükselmişti. Ancak, AKP iktidarında yargının siyasallaşması ve Türkiye’nin her geçen yıl demokrasi ile olan bağının zayıflaması sonucunda ülke, bu sıralamanın en altında yer almaya başladı.
Türkiye’nin puanı 2016’da 0.24’e, 2024’te ise 0.18’e düşerek kayda değer bir gerileme gösterdi. Ekonomi alanında ise Koç Üniversitesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz, “2002’de Türkiye, hukukun üstünlüğü endeksinde 177 ülke arasında 55’inci sıradayken, 2024’te 179 ülke arasında 147’nci oldu” ifadelerini kullanarak Türkiye’nin bulunduğu durumun ciddiyetini vurguladı. Türkiye, bu listede Ürdün, Irak, Uganda ve Mısır gibi ülkelerin arkasında yer alıyor. Araştırmada, Türkiye’nin siyasi modeli seçimli otokrasi olarak nitelendirildi.
Krizden çıkış için hukuk şart
Türkiye’nin hızla gerilediği 2010’lu yıllar ile birlikte ülkenin ekonomik kriz içerisinde olduğu ortada. “Türkiye, demokrasiden ve hukukun üstünlüğü ilkesinden uzun zamandır uzaklaşıyor” diyen Prof. Dr. Kamil Yılmaz, “Hukukun üstünlüğü ve demokrasinin temel ilkelerini hayata geçirmeden Türkiye ekonomisinin düze çıkması mümkün değildir” şeklinde konuştu. Ekonomistler,
