Asgari ücret görüşmeleri, Türkiye’de kapalı kapılar arkasında yürütülmekte ve bu süreçte enflasyon hedeflerine dayandırılmaktadır. Ancak, asgari ücretin ortalama ücrete dönüşmesi, göz ardı edilen bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor. Çalışanların yüzde 43’ten fazlasının asgari ücret ya da altında maaş aldığını gösteren resmi verilere göre, bu durum milyonlarca insanın hayatına açlık ve yoksulluk olarak yansımaktadır. 2022 yılında Merkez Bankası tarafından paylaşılan verilere göre, tarım dışı sektörlerde asgari ücret ve altında aylık gelire sahip olanların oranı yüzde 43.1 olarak belirlenmiştir. Türkiye ekonomisinin önemli sektörlerinde, asgari ücret neredeyse tek ücret haline gelmiş durumdadır. Konaklama-yiyecek hizmeti sektöründe çalışanların yüzde 73’ü, giyimde yüzde 70.5’i, gıda sektöründe yüzde 67.1’i, tekstilde yüzde 57.4’ü ve imalat sanayisinde ise yüzde 52’si asgari ücret almakta.
ORTALAMA ÜCRET OLDU
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi’ne göre, 2023 yılı sonu itibarıyla 7.5 milyondan fazla çalışan, asgari ücret veya altında bir gelir elde etmektedir. Yapılan araştırma, 17.4 milyon olarak tahmin edilen işçi sayısının 1.5 milyonunun (yüzde 8.7) asgari ücretin yarısından daha düşük bir gelir elde ettiğini göstermektedir. Ayrıca, 7 milyon 594 bin kişi (yüzde 43.6) asgari ücret ve altında bir gelirle yaşamını sürdürmektedir. Her üç çalışandan iki tanesi (11 milyon 522 bin kişi) asgari ücretin yüzde 20 fazlasına kadar maaş almakta. 14 milyon 491 bin kişi (yüzde 83.1) ise asgari ücretin yüzde 50 fazlasına kadar gelir elde ediyor. Aileleriyle birlikte 42 milyon kişi asgari ücret ile geçinmek durumundadır. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, sigorta bildirimleri asgari ücret üzerinden yapılanların oranının yüzde 42 olduğunu da bildirmiştir.
Sendikalar en az 36 bin TL istiyor
Neredeyse çay-kahve içerek dağılan Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun ikinci toplantısı, gelecek hafta pazartesi günü yapılması planlanıyor. Komisyonda işçi kesimini temsil eden Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, asgari ücret için spesifik bir rakam vermekten kaçınıyor. Ancak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), asgari ücretin yoksulluk sınırının yarısı kadar, yani en az 36 bin TL olması gerektiğini ifade etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında en düşük yüzde 20’lik gelir grubunun harcamalarının yüzde 36.6’sı gıda, yüzde 29.2’si ise konut ve kiraya gitmektedir. Ulaşımın payı ise yüzde 8.8’dir. Bu durumda, dar gelirli bireylerin cebine giren her 4 liradan 3’ü, en temel harcama kalemlerinde kullanılıyor.
