Marmara Bölgesi’nin birinci, Türkiye’nin ise beşinci büyük doğal gölü olan İznik Gölü, son yıllarda ciddi bir su seviyesinde düşüş yaşıyor. Yaklaşık 300 kilometrekarelik bir alana sahip olan bu göl, tarımsal sulamalarda da kullanılıyor. Ancak göldeki su çekilmesi, yer yer 150 metreye kadar ulaşıyor. Bu durum, zamanla bazı balıkçı kayıklarının karaya oturmasına ve çevresinde kuraklık kaynaklı küçük adacıkların oluşmasına neden oldu.
Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından 2015-2018 yılları arasında işletilen “Akşemseddin” adlı yolcu gemisinin yanaştığı Orhangazi İskelesi ise düzensiz su seviyesi sebebiyle artık suyun metrelerce uzağında kalmış durumda. Geminin sefer yaptığı dönemde çekilen fotoğraflar ile günümüzdeki fotoğraflar arasındaki fark, göldeki su seviyesindeki değişimi açıkça gözler önüne seriyor.
Su çekilmesi sonucu, 2014 yılında göl kıyısının 20 metre açığında bulunan ve Aziz Neophytos adına inşa edilen batık bazilika kalıntısının büyük bir kısmı su seviyesinin üzerinde kalmış durumda. Bu kalıntılar, 10 yıl önceki havadan çekilmiş görsellerle varlığı anlaşılabilen yapıların artık sahilin yanına kadar geldiğini göstermektedir.
Orhangazi Ziraat Odası Başkanı Dinçer Dimrit, yaptığı açıklamada, İznik Gölü’nün her geçen gün “kan kaybettiğine” dikkat çekti. Göldeki su seviyesinin azalması ile ilgili hazırladıkları raporları ilgili kurumlara sunduklarını ifade eden Dimrit, İznik Gölü’nün herkesin ortak değeri olduğunu belirterek, “Bir değerimiz çekilip gidiyor. Bu yıl daha çok büyük çekilme oldu. Bu yıl suyun olduğu bölümler mera haline geldi” dedi. Dimrit, ayrıca geçmişte gölün kenarında olan yolun artık suyun 150 metre uzağına çekildiğini ve çözüm önerisi olarak vahşi sulamanın önüne geçilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Göl çevresindeki balıkçılığı etkileyen bu durum, Orhangazi Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Zelkif Bektaş tarafından da vurgulandı. Bektaş, İznik Gölü’nün suyun çekilmesinin yanı sıra eski yıllara göre çok daha düşük balık avlama oranlarına düştüğünü aktardı. Özellikle, geçmişte yılda 1000 tondan fazla gümüş balığı avladıklarını belirten Bektaş, bu yıl bu rakamın yalnızca 78 ton olduğunu ifade etti. Bektaş, “11 yaşından beri İznik Gölü ile iç içeyim, suyun hiç bu kadar çekildiğini görmemiştim” diyerek mevcut durumu eleştirdi.
Ömer Bülbül de İznik’te 48 yıldır yaşayan biri olarak, son 15 yılda çekilmenin arttığını belirtti. Genel anlamda, bu yıl 2023’e göre en az 10 metre daha fazla çekilme olduğunu kaydeden Bülbül, geçmişte bazilikanın görünmediğini ve artık iskelelerde su kalmadığını söyledi. Oasis’te özel teknelerin bulunduğu alanlarda da suyun çekildiğini ifade ederek, “Her geçen gün suyun azaldığını görüyoruz. İznik Gölü inşallah daha da fazla kurumaz” şeklinde konuştu.
Özetle, İznik Gölü’nde gözlemlenen bu olumsuz değişimler, bölgedeki tarım, balıkçılık ve doğal çevre üzerinde ciddi bir etki yaratmakta. Yerel halk, bu değişimlerin farkında ve gölü koruma konusunda çeşitli çözüm önerileri geliştirmeye çalışıyor. Gölün sağlıklı bir şekilde korunup korunamayacağı, bölgedeki yönetimlerin alacağı önlemlere bağlı olacaktır.
