İznik ilçesinin tarihi, Bursa’nın M.Ö. 316’da kurulan İznik ilçesinin kökeninde Makedonya Kralı Büyük İskender’in kumandanlarından Antigonius Monophthalmos’un yattığı bilinmektedir. İznik, bu tarihî geçmişiyle Bithynia, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerinin izlerini taşımaktadır. İznik’in tarihî önemi, günümüze kadar ayakta kalan ve hâlâ görülebilir durumda olan eserlerinden de anlaşılmaktadır. 2015 yılından bu yana Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin sponsorluğunda gerçekleştirilen kazı çalışmalarıyla ortaya çıkan İznik tiyatrosu, Roma dönemine ait önemli bir eserdir. İznik tiyatrosunun mimarisi ve yapımı, diğer tiyatrolardan farklılık göstermektedir. Roma İmparatoru Trajan tarafından MS. 2’nci yüzyılda yaptırılan tiyatroya bir dönem gladyatör dövüşleri ev sahipliği yapmıştır. Ancak Hristiyanlığın yasaklaması ile birlikte dini amaçlarla kullanılmıştır. Tiyatro, tarih boyunca deprem hasarları görmüş ve onarılmış, son olarak surların güçlendirilmesi için parçaları kullanılmıştır.
İznik Surları ve Kapıları, İznik’in tarihî dokusunu besleyen önemli yapılar arasındadır. Bitinya döneminde M.Ö. 4’üncü yüzyılda inşasına başlanan İznik Surları, Got saldırıları sonrasında güçlendirilerek bugünkü halini almıştır. İznik Surları, 4 ana ve 12 tali kapıya sahip olup, toplamda 4970 metre uzunluğa ulaşmıştır. İstanbul Kapı ve Yenişehir Kapı gibi önemli giriş noktaları, surların restore edilmesiyle tarihi dokunun korunmasına katkı sağlamıştır.
Restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından İznik Roma Tiyatrosu, İstanbul Kapı ve Yenişehir Kapı, tekrar ziyarete açılmıştır. Bu açılış törenine katılan protokol üyeleri, İznik’in tarihî ve kültürel zenginlikleri hakkında bilgi edinmiş ve eserleri yakından inceleme fırsatı bulmuşlardır. Açılış töreninde konuşan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, tarihi eserlerin restorasyonuyla ilgili önemli adımlar atıldığını ve İznik’in tarihî dokusunun korunduğunu vurgulamıştır. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdülkadir Uraloğlu da, tarihi yapıların korunmasının önemine değinerek Bursa’nın kıymetini vurgulamıştır. İznik Belediye Başkanı Kağan Mehmet Usta, tarihi eserlere sahip çıkmanın önemine dikkat çekmiştir.
İznik’in tarihi ve kültürel mirasının korunması, Bursa’nın ve Türkiye’nin genel tarihî zenginliğine katkı sağlamaktadır. Restorasyon çalışmaları ve açılış törenleri, İznik’i ziyaret edenler için önemli birer turistik ve kültürel deneyim sunmaktadır. Tarihi eserlerin korunması ve gelecek nesillere aktarılması, Türkiye’nin tarihî kimliğinin güçlenmesine yardımcı olacaktır.
