Emtia piyasasında, Donald Trump’ın ABD’nin 47. başkanı seçilmesinin ardından büyük dalgalanmalar ve ürün bazlı ayrışmalar devam etmekte. Bu dalgalanmaların özellikle tarım grubunda daha belirgin olduğu gözlemleniyor. Tarım grubundaki ürünlerin fiyatlarında görülen sert hareketler, iklim ve hava durumu gibi çevresel faktörlerin etkisiyle daha da belirgin hale geliyor.
Bu bağlamda, ABD’deki emtia borsası Intercontinental Exchange’de kakao fiyatları tarihi bir zirveye ulaşarak ton başına 12,931 dolara tırmandı. Bu yıl başından bu yana kakao fiyatları %200’den fazla bir artış gösterdi. Fiyatlardaki bu yükseliş, arz eksikliği ve buna bağlı kaygılarla pekişiyor.
Kakao Fiyatlarında Hava Koşullarının Rolü
Batı Afrika’daki olumsuz hava koşulları ve küresel stoklarda yaşanan düşüş, kakao fiyatlarındaki artışın önemli sebepleri arasında. Özellikle Fildişi Sahili ve Gana’da zayıf hasat nedeniyle yaşanan arz kaygıları, kakao fiyatlarının rekor seviyelere çıkmasında etkili oldu. Analistler, 2024/25 sezonunda küresel kakao stoklarının daha da azalma göstereceği öngörüsünde bulundu.
Ayrıca, Fildişi Sahili’nde ihracatçılar, kötü kalite nedeniyle kakao çekirdeklerini reddediyor. Bu durum, uluslararası kakao arzını olumsuz etkileyebilir. Ülkede devam eden kakao hasadındaki azalmalar da fiyat artışına katkıda bulunuyor. Avrupa Parlamentosu’nun orman alanlarına zarar vermeden üretilmeyen ürünlerin AB’ye ithalini ertelemesi, kakao fiyatlarındaki yükselişi de destekleyen faktörler arasında.
Fabrikalardaki Sorunlar
Fildişi Sahili ve Gana’da büyük kakao fabrikaları, tohum maliyetlerini karşılamakta zorlandıklarından üretimi kısma veya durdurma kararı alıyor. Kakao arzındaki bu sıkıntının ana nedenleri arasında iklim değişikliği, kuraklık ve bitki hastalıkları bulunuyor. Özellikle kakao ağaçlarına zarar veren CSSVD virüsü, üretimi olumsuz etkileyen bir başka etken.
Fildişi Sahili’nde kakao satışlarındaki kısıtlamalar, arzın daha da sıkılaşacağı endişelerini artırdı. Ülkede işleme tesisi bulunmayan şirketlere kakao çekirdekleri satışının yasaklanması, durumun ciddiyetini artırdı. Ayrıca, Harmattan rüzgarlarının kakao hasadı üzerindeki etkisi ve limanlara az miktarda ürün gelmesi, fiyatların yükselmesine zemin hazırladı.
Gana’nın mahsulü ise kötü gittiği için 350,000 ton kakao çekirdeği teslimatını gelecek sezona ertelemeyi planladığı bildirildi, bu da fiyatları artıran bir başka unsur oldu. Gana’nın kakao üretimi, iklim değişikliği kaynaklı olumsuz hava koşullarının yanı sıra, yasa dışı madencilik gibi sorunlarla da zayıflıyor. Ganalı çiftçilerin, kakao çekirdeklerini komşu ülkelere kaçırarak daha yüksek kazançla satma girişimleri de fiyatların artışında etkili oldu.
Batı Afrika’da yaşanan yetersiz yağışlar, kakao üretimindeki endişeleri artırırken, uzmanların değerlendirmeleri de durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor. Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, kakao fiyatlarındaki artışın devam ettiğini belirtiyor. Üretim açığının devam etmesine rağmen, fiyatların yükselmesine neden olan bazı faktörler de mevcut.
Ham Maddeye Erişim ve Fiyat Artışı
Son zamanlarda fiyatların yüksek kalması, çikolata üreticilerinin de fiyatlarını artırmasına
