Geçtiğimiz ay, Reuters’a konuşan üç OPEC+ kaynağı, OPEC+ grubundaki bazı üyelerin, özellikle de Suudi Arabistan’ın, Kazakistan’ın artan petrol üretiminden rahatsızlık duyduğunu bildirdi. OPEC+ (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve müttefikleri) ülkeleri, dünya petrol piyasasında dengeleri korumak amacıyla belirli üretim kotaları uygularken, Kazakistan’ın bu kotaları aşma durumu diğer ülkeleri endişelendirmektedir.
Kazakistan’ın Petrol ve Gaz Bakanı, ülkesinin üç büyük petrol üretim projesinde, özellikle ABD merkezli petrol devi Chevron’un liderliğindeki Tengiz sahasında yabancı şirketler tarafından kontrol edildiği gerekçesiyle üretim kısıtlaması yapamayacağını belirtti. Bakan, “Ulusal çıkarlarımıza uygun hareket etmeliyiz. Bu geniş bir tanım, fakat içinde bulunduğumuz durumu tamamen kapsıyor. Tekrar vurgulamak gerekirse, sadece ulusal çıkarlarımıza uygun hareket etmeliyiz,” dedi.
Kazakistan, dünya çapında petrole olan talebin artmasıyla birlikte üretimine hız vermiştir. Ülke, dünya petrolünün yaklaşık yüzde 2’sini ihraç etmektedir. Ancak Nisan ayının ilk iki haftasında Kazakistan, petrollerin Mart ayı ortalamasıyla kıyaslandığında yaklaşık yüzde 3’lük bir düşüş bildirmiştir. Bu, aylardır süren aşırı üretimin ardından OPEC+ anlaşmasıyla belirlenen kotaları aşmasından kaynaklanmaktadır.
Kazakistan’ın diğer iki büyük petrol üretim projesi, Kaşagan ve Karaçaganak, Batılı petrol devleri tarafından işletilmektedir. OPEC+ üyeleri arasında son bir yıl içinde toplu üretim anlaşmasına uyum konusunda düşüşler yaşanmıştır. Kazakistan, kendi çıkarları doğrultusunda hareket etme gerekliliğini vurgularken, Chevron’un Tengiz petrol sahasında bulunan genişletmeler nedeniyle rekor seviyede petrol çıkarmaya devam etmektedir.
Bakan Akkenzhenov, OPEC+ kotalarını karşılamak için Batılı şirketlerle müzakereler yapacaklarını belirtmiş, ancak bu durumun üzerinde fazla etkilerinin olmadığını açıklamıştır. Akkenzhenov, “Bu süreçleri kontrol edemiyoruz. Burada kararları uluslararası meslektaşlarımız alıyor,” şeklinde konuştu. Üretim artışının yeni yataklardan geldiğini belirtirken, mevcut yatakların kapatılmasının Kazakistan’a zarar vereceği uyarısında bulundu.
Kazakistan’ın üretim azaltma yoluna gitmesi durumunda, olgun petrol sahalarının kaybı riskiyle karşı karşıya olduğunu ifade eden Akkenzhenov, mevcut üç büyük projenin ülke petrol üretiminin yüzde 70’ini oluşturduğunu belirtti. Orta Asya devleti, 2026 yılına kadar aşırı üretimi telafi etmek amacıyla petrol üretimini azaltma taahhüdünde bulunmuştur. Ancak bu durumu sezinleyen bakan, Kazakistan’ın OPEC+’dan ayrılacağına dair bir yorumda bulunmaktan kaçınarak, ulusal endişelerin dikkate alınması gerektiğini vurgulamıştır.
Kazakistan Petrol ve Gaz Bakanı, ülkesinin OPEC+ hedeflerine uyum sağlarken, bunun ortakların memnuniyetini gerektirdiğini belirtti. Akkenzhenov, “Eylemlerimizi ayarlamaya çalışacağız. Eğer ortaklarımız, yaptığımız ayarlamalardan memnun kalmazsa, o zaman tüm sonuçları gözeterek ulusal çıkarlarımıza uygun şekilde hareket edeceğiz,” dedi.
Kashagan petrol projesi, paydaşları arasında %16,81 oranında hissesi bulunan Eni ve Shell gibi şirketler tarafından işletilmektedir. Kazakistan’ın milli petrol şirketi KazMunayGaz ise yukarıda belirtilen projelerde %16,88’lik bir hissesine sahiptir. Karaçaganak gaz-yoğuşma sahası ise, Eni ve Shell’in her birinin yüzde 29,25 oranında hisseye sahip olduğu bir grupta yer almakta olup
