Kıdem tazminatı hesaplanırken, çalışanın iş yerinde geçirdiği süre göz önünde bulundurularak her yıl için bir aylık brüt maaş üzerinden belirlenir. Bu hesaplama yapılırken “giydirilmiş brüt ücret” dikkate alınır; yani maaşla birlikte düzenli olarak verilen yemek, yol, giyim gibi ek ödemeler de tazminatın içerisine dahil edilir. 2024 yılı itibarıyla kıdem tazminatının alt sınırı asgari ücret baz alınarak 20.002 TL olarak belirlenmiştir, tavan tutarı ise 41.200 TL’dir.
Genellikle kıdem tazminatı işten çıkarılma durumunda ödenirken, bazı istisnai durumlarda çalışanlar kendi rızalarıyla işten ayrılsalar dahi kıdem tazminatına hak kazanabilirler. Bu istisnalar şu şekildedir: Evlilik durumunda kadın çalışanlar, evlilik tarihinden itibaren bir yıl içerisinde işten ayrılırlarsa kıdem tazminatı alabilirler. Emeklilik hakkını elde eden çalışanlar da kıdem tazminatlarını alarak işten ayrılabilirler. Sağlık sorunları, iş yerindeki olumsuz çalışma koşulları veya mobbing gibi sebeplerle haklı bir fesih durumunda olan çalışanlar da kıdem tazminatına hak kazanabilir. Ayrıca, emeklilik için gereken prim gününü dolduran çalışanlar da işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı talep edebilirler.
Kıdem tazminatının taban tutarı asgari ücret üzerinden belirlenirken, tavan tutarı memur maaş katsayılarına göre hesaplanır. Örneğin, 10 yıl boyunca aynı iş yerinde çalışmış bir çalışan en yüksek tavan tutar üzerinden işten ayrıldığında yaklaşık 410 bin TL kıdem tazminatı alabilir.
2024 yılı için belirlenen kıdem tazminatı tavan tutarı 41.200 TL olsa da, uzmanlar bu tutarın artacağını öngörmektedir. Özellikle emeklilik planı yapan çalışanlar, tavan tutarın 2025 yılında yükseleceği beklentisiyle daha fazla kıdem tazminatı alabilirler. Bu nedenle, 2025 yılına kadar beklemek, emekli olmayı düşünenler için finansal açıdan avantajlı olabilir.
Kendi isteğiyle işten ayrılmayı düşünen ve kıdem tazminatı almaya hak kazanan çalışanlar, öncelikle işverenleriyle görüşmelidir. Tazminat ödemesi işverenin onayıyla gerçekleştirileceği için karşılıklı anlaşma sağlanması önemlidir. Hukuki anlaşmazlık durumunda ise arabuluculuk mekanizması devreye girebilir ve sürecin çözümü sağlanabilir.
