Türkiye’de asgari ücretin belirlenmesi süreci, ekonomik dengeleri derinden etkiliyor. Bu kapsamda çalışanların en önemli güvenceleri arasında yer alan kıdem ve ihbar tazminatları da bu değişimden önemli ölçüde etkilenecek. 1 Ocak itibarıyla yapılan düzenlemeler, asgari ücretlerin yeniden belirlenmesiyle birlikte hesaplamalarda önemli değişikliklere neden olacak.
Özel sektör çalışanları, işten çıkış süreçlerinde toplu para alma imkânı sunan tazminatlarda yaşanacak artışlar, hem yeni maaş düzenlemeleri hem de memur maaş artışlarıyla bağlantılı olarak değişecek. Bu durum, işten ayrılanlar için kıdem tazminatını daha cazip hale getirecek.
Çalışanlar, emeklilik, askerlik, evlilik gibi haklı fesih nedenleriyle işten ayrıldıkları takdirde, eğer işyerinde en az 1 yıl çalışmışlarsa kıdem tazminatı almaya hak kazanıyorlar. Kıdem tazminatı, çalışanın son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanıyor. Hesaplamada, yıl içinde alınan düzenli ödemeler de dikkate alındığından, çalışılan süre ile giydirilmiş brüt ücret çarpılarak kıdem tazminatı miktarı belirleniyor. Ödenecek tutardan yalnızca damga vergisi kesintisi yapılıyor.
KIDEM TAZMİNATI NE KADAR ARTACAK?
1 Ocak 2024 itibarıyla asgari ücrette beklenen artışla kıdem tazminatları da yükselecek. Halihazırda işten ayrılan asgari ücretlilere, çalıştıkları her yıl için 20 bin 2 lira (damga vergisi kesilmiş olarak 19 bin 850 lira) tazminat ödenirken, bu tutarın Ocak ayında artması bekleniyor. Örneğin, brüt asgari ücretin %35 artırılması durumunda en düşük yıllık kıdem tazminatı 27 bin 3 liraya yükselecek. Damga vergisi kesilmiş olarak ise bu tutar 26 bin 798 lira olacak. Merkez Bankası’nın 2024 enflasyon tahmini olan %44’lük bir artış yaşanması halinde, en düşük tazminat 28 bin 803 liraya (damga vergisi kesilmiş olarak 28 bin 584 liraya) ulaşacak. Ayrıca asgari ücret zammıyla birlikte işverenlerin diğer çalışanların maaşlarını da artırması bekleniyor, bu da diğer çalışanların tazminatlarını etkileyecek.
MEMUR ZAMMI NASIL ETKİLEYECEK?
Ocak ayında memur maaş katsayısındaki artış, kıdem tazminatının tavanını da yükseltecek. Hali hazırda 41 bin 828 lira olan kıdem tazminatı tavanı, memur maaş zammı %12 olduğunda 46 bin 847 liraya, %13 olduğunda ise 47 bin 266 liraya yükselebilecek. Ancak damga vergisi kesintileri sonucu, çalışanın işten ayrıldığında eline geçen net tutar bu oranlara göre en fazla 46 bin 492 ile 46 bin 907 lira arasında olacak.
İHBAR TAZMİNATI NASIL DEĞİŞECEK?
İş Kanunu’na göre, ihbar süresine uymadan işten çıkartılan işçilere, çalışma sürelerine bağlı olarak ihbar tazminatı ödeniyor. 6 aydan az çalışan işçiye 2 hafta, 6 aydan 1.5 yıla kadar çalışan işçiye 4 hafta, 1.5 yıldan 3 yıla kadar olanlara 6 hafta ve 3 yıldan fazla çalışan işçilere 8 hafta üzerinden ihbar tazminatı ödenecek. Bu tazminat, brüt maaş üzerinden hesaplanarak gelir ve damga vergisi kesintisine tabi tutulacak.
Ocak ayında yapılacak
