Dünya çapında her 10 kişiden birini doğrudan etkileyen ve her yıl yaklaşık 3 milyon insanın hayatını kaybetmesine yol açan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), son yıllarda hızla yaygınlaşmaktadır. Bu önemli sağlık sorunu hakkında bilinçlendirme amacıyla, Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim, 20 Kasım Dünya KOAH Günü vesilesiyle birkaç kritik bilgiyi paylaşmıştır. KOAH hakkında bilgi edinmenin yanı sıra, hasta ve risk gruplarına yönelik uyarılar ve öneriler sunmaktadır.
KOAH’ın Temel Risk Faktörleri
Koah hastalığının ortaya çıkmasında en belirgin neden tütün ve tütün ürünleridir. Yapılan araştırmalara göre, KOAH hastalarının yaklaşık %80’i sigara içen bireylerden oluşmaktadır. Sigara, nargile, puro ve pipo gibi ürünler, KOAH gelişiminin başlıca sebeplerindendir. Daha da tehlikeli bir durum ise, son yıllarda gençler arasında hızla yaygınlaşan elektronik sigara tüketimidir. Sigara içen hamile kadınlar, yalnızca kendileri için değil, anne karnındaki bebekleri için de ciddi riskler taşımaktadır. Sigara içen annelerde erken doğum, düşük doğum ağırlığı, akciğer gelişimi üzerinde olumsuz etkiler ve akciğer enfeksiyonu riskinin artışına neden olmaktadır. Bu olumsuz koşullar, bebeklerin ileriki yaşlarda beklenen akciğer fonksiyonlarına ulaşmalarını zorlaştırmaktadır.
Pasif İçicilik Tehlikesi
KOAH riskini artıran bir diğer önemli faktör ise pasif içiciliktir. Sigara içmeyen bireyler, sigara dumanına maruz kalarak KOAH riski ile karşı karşıya kalmaktadır. Sigara dumanı, zararlı gazlar ve partiküller, hava yollarında daralmaya, akciğer dokusunda hasara ve hava keseklerinde genişlemeye yol açacak yapısal değişikliklere neden olmaktadır. Dolayısıyla, tütün ve tütün ürünlerinin kullanıldığı ortamlardan uzak durulması büyük bir önem taşımaktadır.
İç Mekan Hava Kirliliği ve Mesleksel Riskler
KOAH için iç mekan hava kirliliği de başlı başına bir risk faktörüdür. Isınma ve pişirme amaçlı kullanılan odun, kömür gibi organik yakıtlardan çıkan duman, sigara içmeyenlerde KOAH oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Özellikle düşük gelir seviyesine sahip topluluklarda biomass kullanımı oldukça yaygındır. Dünya genelinde yaklaşık 3 milyar insan, evlerinde biomasyal ve kömür yakmanın etkin yollarını kullanmaktadır. Ayrıca, maden işçiliği, metal işçiliği, ahşap/kâğıt işleme, çimento, tahıl ve tekstil sektörlerinde çalışan kişiler de KOAH riski altındadır. Bu bireyler, sigara içmemelerine rağmen KOAH hastalığının pençesinde kalabilmektedir. Araştırmalar, hava kirliliğinin arttığı dönemlerde KOAH hastalarının akut alevlenme ve ölüm oranlarının arttığını göstermiştir.
KOAH Belirtileri
KOAH’ın en sık görülen belirtileri, nefes darlığı, öksürük ve balgamdır. Bu bulgular başlangıçta sinsi bir şekilde başlasa da zamanla şiddetlenmektedir. Nefes darlığı, hastalığın erken dönemlerinde sadece efor sırasında kendini gösterirken, ileri aşamalarda hastalar gündelik konuşmalarında bile nefes almakta güçlük çekmektedir. KOAH tanısını koyabilmek adına, hastanın şikayetleri, risk faktörlerinin durumu ve fizik muayene bulguları dikkate alınmakta; kesin tanı için ‘Solunum Fonksiyon Testi’ ve ‘Nefes Ölçüm Testi’ gibi testler yapılması önerilmektedir.
Tedavi Yöntemleri ve Öneriler
KOAH ilerleyici ve kalıcı bir hastalık olmasına karşın, modern tıp ve teknolojik gelişmeler sayesinde tedavi edilebilir bir durum haline gelmiştir
