Yıl 2023’te Türkiye’de Kültür Harcamaları ve Eğlence Sektörü Üzerine Genel Bir Değerlendirme
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı veriler, 2023 yılında kültür harcamalarının toplam 276 milyar 338 milyon 253 bin Türk Lirası (TL) seviyesine ulaştığını göstermektedir. Bu harcamaların, ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasına oranı ise yüzde 1 olarak belirlenmiştir. Bu rakamlar, toplumun kültürel aktiviteleri destekleme konusundaki harcama eğilimlerini üst seviyede tutmalarına karşın, mevcut ekonomik koşulların da etkisi ile dikkat çekmektedir.
2023 yılı içerisinde hanehalkları tarafından gerçekleştirilen kültürel harcamalarda, en yüksek paya sahip kategoriler arasında yüzde 22 ile veri işlem ekipmanları, yüzde 21 ile televizyon ve ekipmanları, ve yüzde 15 ile kitaplar yer almaktadır. Sinema, tiyatro ve konser gibi etkinliklere yapılan harcamaların toplam içindeki payı ise yalnızca yüzde 4.5 seviyesinde kalmıştır. Bu, özellikle sinema ve benzeri harcamaların, aile bütçesinin daha dar bir payını kapsadığına işaret etmektedir.
Aralık ayı itibarıyla eğlence ve kültür grubu enflasyonunun, aylık tüketici fiyat endeksi (TÜFE) oranını aşarak yüzde 1.46 seviyesine ulaşması, katlanılan kültürel giderlerin artışını gözler önüne sermektedir. Bunun yanı sıra, hayat pahalılığı nedeniyle kültürel etkinlikler, aileler için lüks olarak değerlendirilmeye başlanmış ve dolayısıyla bu etkinliklere ayrılan bütçe miktarının azalmasına sebep olmuştur. Örneğin, bir dört kişilik ailenin sinema bileti, patlamış mısır ve içecek harcaması, 1.800 TL’yi geçmektedir. Sinema biletlerinin fiyatları ise 245 TL’den başlayıp, 450 TL’ye kadar çıkabilmektedir. Ayrıca, sinema salonunda giderken taze patlamış mısır ve bir içecek almayı düşünenler için toplamda 210 TL gibi bir ek ücret ödemeleri gerekmektedir. Bu hesaplamalar, iki çocuk/öğrenci ve iki yetişkinin bulunduğu dört kişilik bir aile için en düşük fiyatlar üzerinden yapılmıştır.
Seyirci Sayısındaki Değişim
2021 yılında COVID-19 pandemisi nedeniyle cinema ve tiyatro gibi etkinliklere olan ilginin azalması sonucu seyirci sayısında gözle görülür bir düşüş yaşanmış, bu düşüş oranı %50’ye kadar inmiştir. Ancak 2022 yılında ertelenen taleplerin devreye girmesiyle birlikte, seyirci sayısı yüzde 190 oranında artış göstermiştir. 2023 yılında ise izleyici sayısında bir değişim yaşandı ve yüzde 12.9 oranında bir gerileme gözlemlenirken, geçen yıla göre seyirci sayısında yüzde 3.9 oranında bir toparlanma yaşanmıştır. Bu durum, kültürel etkinliklere olan ilginin duraksayıcı bir dönemden sonra yavaş bir ivme ile yeniden artış göstermekte olduğunu göstermektedir.
Sonuç olarak, Türkiye’de 2023 yılı kültür ve eğlence sektöründe zorluklarla karşılaşırken, hanehalklarının harcamaları özellikle temel gereksinim maddelerine yönelmiş, kültürel etkinlikler ise sınırlı bir bütçeye sahip olmuştur. Ancak seyirci sayısındaki artışlar, devam eden oldukça yüksek bir talep olduğunu da göstermektedir.
