Rus enerji şirketi Gazprom, 1 Ocak 2025 tarihinde Ukrayna’nın anlaşmayı uzatmayı reddetmesi dolayısıyla Avrupa’ya ve borcunu ödemediği için Moldova’ya doğal gaz sevkiyatını durdurdu. Bu durum, bölgedeki enerji krizinin derinleşmesine yol açtı ve özellikle Moldova’nın Transdinyester bölgesi ciddi ekonomik ve insani sorunlarla karşı karşıya kaldı. Transdinyester, yıllardır Rusya’nın desteğiyle bağımsızlığını ilan etmiş bir bölge olarak, Gazprom ile Moldova arasında var olan sözleşmelerin etkisiyle doğal gaz tedarikine bağımlı hale gelmişti. Gazprom’un durdurduğu gaz sevkiyatı, bu bölgedeki evler ve işletmeler için büyük bir enerji krizini tetikledi.
Gazprom ve Moldova enerji şirketi Moldovagaz arasındaki mevcut anlaşmaya göre, Moldova sınırları içindeki Transdinyester’e gaz sevkiyatı Ukrayna üzerinden yapılmaktaydı. Moldova, 2022 yılından bu yana doğal gazı borsadan satın alma yoluna giderken, Gazprom’un gaz tedarikini durdurması, bölgedeki yaşam standartlarını tehdit etmeye başladı. Elektrik kesintileri ve doğal gaz yetersizliği, Transdinyester’deki birçok işletmenin faaliyetlerine son vermesine yol açarken, bölge sakinleri de zor koşullarda yaşamaya mahkûm oldu.
Moldova, Gazprom’a olan borcunu kabul etmemekte ve bu konuyu küresel enerji piyasalarındaki gelişmeler doğrultusunda çözmeye çalışmaktadır. Rusya, Moldova hükümetinin bu borcu ödememekteki tutumunu eleştirirken, Moldova yönetimi, Transdinyester bölgesindeki gaz krizini Rusya’nın kışkırtmakta olduğunu iddia etmektedir. Gazprom’un 1 Ocak’tan itibaren Moldova’sına gaz sevkiyatını durdurması, genel olarak iki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik gerginliği daha da artırmıştır.
“MOLDOVA BORCU YASAL YOLLARLA TAHSİL ETMELİ”
Moldova enerji şirketi Moldovagaz’ın Başkanı Vadim Çeban, Anadolu Ajansı (AA) muhabirine verdiği demeçte, Moldova ve Transdinyester bölgesindeki doğal gaz durumu hakkında bilgi verdi. Gazprom’dan doğal gaz alımını 2022’de durdurduklarını belirten Çeban, “Doğal gazı borsalardan satın alıyoruz. Moldova’da Romanya’nın emtia borsası faaliyeti sürüyor ve tüketicilerimize gazı oradan sağlıyoruz.” dedi. Transdinyester’e gaz sevkiyatının durmasına dikkat çeken Çeban, gaz tedarikinin, 1 Ocak’a kadar Gazprom ile yapılan anlaşmalar çerçevesinde sağlandığını ifade etti.
Çeban, Gazprom’un taşınan doğal gaz üzerinde yaşanan sorunlar ve bölgenin gaz talebi konusundaki değerlendirmesine yer vermenin önemli olduğunu belirtti. Gazprom’un Moldova’ya gaz sevkiyatını durdurma kararının, Moldova Hükümeti’nin icraatlarından bağımsız bir karar olmadığını geçerliliği açısından bu borç meselesinin tartışılması gerektiğinin altını çizdi. Çeban, Gazprom’un 2021’den beri borç sorununu çözmeye yönelik adım atmadığını ve bunun mahkemelere taşıyabilecekken, durumu kullanılmaya devam ettiğini ifade etti.
Moldova’nın diğer kısmına doğal gaz tedarik edilmeye devam ederken, Transdinyester bölgesinin bu durumdan etkilenmesi dikkat çekici bir durum oluşturdu. Çeban, sorunun çözülmesi için alternatif yollar önerdiklerini ancak bu sürecin her iki tarafın da işbirliği yapmasını gerektirdiğini vurguladı.
“JEOPOLİTİK RİSKLER ETKİLİ”
Moldova’daki “Laf” haber portalının Müdürü ve gazeteci Vitaliy Gaydarji, mevcut durumun ardında yatan jeopolitik ve ekonomik gerekçeleri değerlendirdi. Gaydarji, Moldova’nın son dönemde
