Hükümet, 2024 yılı için 14.7 trilyon liralık bütçe belirlemişken, bu bütçeden önemli bir kısmın kamu özel işbirliği (KÖİ) modeli çerçevesinde faaliyet gösteren müteahhitlere gideceği öngörülüyor. 2025 yılında halktan toplanması planlanan 12.6 trilyon liralık vergiden 204.2 milyar lirasının, hastane, yol, köprü ve tüneller gibi projeleri işletmekte olan KÖİ müteahhitlerine aktarılacağı belirtiliyor. Özellikle şehir hastanelerinin müteahhitlerine ödenecek 104.6 milyar liranın, beş farklı bakanlığın bir yıllık bütçelerini aşması dikkat çekmektedir.
BELGELERLE ORTAYA KOYDU
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) eski Milletvekili Dr. Fikret Şahin, şehir hastaneleri üzerinden kamu kaynaklarının müteahhitlik firmalarına akıtıldığını belgelerle kanıtlamıştır. Dr. Şahin, 2025 yılında projelere yapılacak ödemenin 67 milyar 181 milyon lirasının kira, 37 milyar 421 milyon lirasının ise hizmet bedeli olarak belirlenmiş toplamda 104 milyar 602 milyon lira olacağını ifade etmiştir. Bu rakam, Sağlık Bakanlığı’nın 85 milyon vatandaşa sunacağı hizmetlerde her 100 liradan 10.3 lirasının şehir hastanesi müteahhitlerine gideceğini göstermektedir.
16 TANESİ 5 FİRMADA
Türkiye’deki 18 şehir hastanesinin 16’sının sadece 5 müteahhit firması tarafından işletilmesi dikkat çekicidir. Rönesans firması 5, Akfen, YDA ve Türkerler firmaları ise her biri 3 şehir hastanesi ile projeye dahil olmuştur. IC İçtaş şirketi de 2 hastane işletmektedir. Dikkat çekici bir diğer nokta, kalan iki hastaneden birinin Samsung C&T Kayı-Salini, diğerinin ise Güriş tarafından işletilmesidir. Bu beş firma öncülüğündeki şehir hastanelerine 2025 yılı içinde ödenecek 104.6 milyarlık kaynak, İçişleri Bakanlığı’nın 96.4 milyar, Ticaret Bakanlığı’nın 56.2 milyar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 53.2 milyar, Enerji Bakanlığı’nın 45.3 milyar ve Dışişleri Bakanlığı’nın 39 milyar liralık yıllık bütçelerini aşmaktadır.
4 YIL YERİNE 25 YIL ÖDEME
18 şehir hastanesinin inşası için müteahhitler, toplamda 10 milyar 205 milyon dolar harcamıştır. Bu tutar, Cumhurbaşkanlığı’nın 2018 KÖİ yatırım raporunda kaydedilmiştir. Sadece 2025 yılında bu hastanelere yapılacak ödemelerin toplamı ise 104.6 milyar lira olarak belirlenmiştir. Eğer 2025 yılı için ortalama dolar kurunun 42 TL olduğu kabul edilirse, müteahhitlere ödenecek miktarın döviz karşılığı 2 milyar 491 milyon dolara denk gelmektedir. Bu hesaplamaya göre, aslında hastanelerin tüm yatırım maliyetinin sadece 4 yıllık bir ödeme süresi ile karşılanabileceği sonucuna ulaşılmaktadır. Ancak devlet, bu hastanelere 4 yıl değil, tam 25 yıl boyunca ödeme yapmak zorunda kalacak, böylece 21 yıllık ödeme süresinin maliyetinin boşa gideceği anlaşılmaktadır.
