Ay, Güneş sisteminin beşinci büyük doğal uydusudur ve Dünya’dan 384 bin kilometre uzaklıkta yer almaktadır. Uzay keşif çalışmaları kapsamında, Ay’ı daha yakından incelemek amacıyla ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA) öncülüğünde çeşitli projeler yürütülmektedir. Bu projeler arasında yer alan “VIPER” isimli keşif aracıyla Ay yüzeyinde araştırmalar yapılması planlanmıştı.
Ancak NASA, VIPER programının artan maliyetleri nedeniyle iptal edilmesine karar verdi. VIPER’in fırlatma ve uzay koşullarına dayanabilmesi için yapılan çevresel testler sırasında maliyetlerin artması, programın tamamen iptal edilmesine yol açtı. Program kapsamında VIPER’in Ay’ın Güney Kutbu yakınlarına inmesi ve 100 gün boyunca buz yataklarını araştırması hedeflenirken, mali sıkıntılar nedeniyle bu hedefe ulaşılamayacağı belirtildi.
VIPER programı için şu ana kadar fırlatma maliyetleri hariç 450 milyon dolar harcanmışken, programın iptal edilmesiyle NASA’nın 84 milyon dolar tasarruf sağlaması beklenmektedir. VIPER’in parçalarının yeniden kullanılması ya da satılması planlanırken, NASA’nın Bilimden Sorumlu Yönetici Yardımcısı Nicola Fox, kararın bütçe sıkıntıları nedeniyle alındığını açıkladı.
NASA’nın 2024 bütçesi, geçen yıla göre yüzde 2 kesintiyle 24 milyar 875 milyon dolara ulaşmıştı. Bu kesinti sonucunda diğer gezegenler ve uydular üzerindeki araştırmalarda ertelenmeler yaşanırken, NASA’nın California’daki bir laboratuvarı, fon yetersizliği nedeniyle 530 çalışanını işten çıkaracağını duyurmuştu. Bu durum, NASA’nın bütçe sıkıntılarıyla baş etme çabalarını göstermektedir.
VIPER programının iptali, Ay’ı keşfetme hedeflerine büyük bir darbe vurmuş olsa da, uzay araştırmalarındaki devasa bütçe sıkıntılarını ve bu sıkıntıların projelere etkisini de gözler önüne sermektedir. NASA’nın gelecekteki uzay keşif projelerinin nasıl finanse edileceği ve böyle durumların önlenmesi için ne tür adımlar atılacağı ise şu an için belirsizliğini korumaktadır.
