Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Numan Kurtulmuş, 2023 yılının Ekim ayında Özbekistan’ın başkenti Taşkent’te düzenlenen Parlamentolar Arası Birlik (PAB) 150. Genel Kurulu etkinliği çerçevesinde, Bağlantısızlar Hareketi Parlamenter Ağı Konferansı’na iştirak etti. Bu yıl dördüncüsü gerçekleşen konferans, Azerbaycan Milli Meclisi Başkanı Sahiba Gafarova’nın başkanlığında gerçekleştirildi. Kurtulmuş, bu konferansta yaptığı konuşmada, Bağlantısızlar Hareketi’nin tarihi önemi ve günümüzdeki anlamı üzerinde durarak, bu hareketin Soğuk Savaş döneminin kutuplaşmış yapısında bağımsızlık ilkesini esas alan ülkeler tarafından oluşturulan özgün bir siyasal duruş olduğunu ifade etti.
Kurtulmuş, Bandung Konferansı ile şekillenmiş olan bu iradenin, barış, eşitlik ve egemenlik temelli sürdürülebilir bir uluslararası sistem anlayışını daima savunduğunu belirtti. Türkiye’nin, bu bağlamda, Bağlantısızlar Hareketi’ne gösterdiği desteği sürekli olarak vurguladığını ifade etti. Kurtulmuş, “Uluslararası sistemde adalet ve reform yönetimi yönündeki çağrılarımız, Hareket’in temel prensipleriyle de örtüşmektedir.” diyerek, Türkiye’nin küresel istikrara katkıda bulunma vizyonunu dile getirdi. Afrika, Asya, Latin Amerika, Balkanlar, Orta Doğu ve Avrupa’da etkin ve yapıcı bir diplomasi yürüttüklerini ifade eden Kurtulmuş, daha müreffeh ve daha adil bir dünyayı inşa etme konusundaki kararlılıklarını yineledi.
Konferansta söz alan Kurtulmuş, dünya genelinde belirsizliklerin, jeopolitik risklerin, siyasi ihtilafların ve askeri çatışmaların artarak devam ettiğine dikkat çekti. Çift ya da tek kutupluluk anlayışının geride kaldığını, çok kutuplu ve çok merkezli bir dünya düzeninin hızla geliştiğini vurguladı. Bununla birlikte, mevcut uluslararası düzenin giderek daha fazla krize dönüşmesine ve bu krizlerin yönetilmesindeki yetersizliklere işaret etti. Eski sistemin yapılarının bu yeni dünya düzenine uyum sağlamada başarısız kaldığını belirten Kurtulmuş, bu durumun uluslararası kurumlarla mevcut gerçeklik arasındaki mesafenin artmasına neden olduğunu dile getirdi.
Kurtulmuş, çeşitli krizlerin, özellikle iklim değişikliği, savaşlar, göç dalgaları ve kalkınma sorunlarının çözümünde uluslararası sistemlerin tamamen yetersiz kaldığını ifade etti. Özellikle son 1.5 yıl içerisinde Filistin’de yaşanan insani krizlerin, uluslararası toplumu ve sistemleri yeniden sorgulamaya ittiğini belirtti. Filistin’deki insanlık dışı katliamların, yalnızca bölgesel bir sorun değil, tüm insanlığın ortak bir sorunu haline geldiğini ifade eden Kurtulmuş, bu konuda uluslararası sistemin çözüm konusunda başarısız olduğunu vurguladı.
Numan Kurtulmuş, uluslararası kurumların, özellikle İsrail hükümetinin hukuk dışı güç kullanımına karşı sessiz kalmasının, mevcut sistemin meşruiyetini sorgulattığını ifade etti. Kural temelli olduğu iddia edilen uluslararası düzenin, bir kriz haline dönüştüğünü söyleyerek, bu durumun yeni bir sistem kurma imkanı da sunduğunu belirtti. Daha adil, kapsayıcı ve işlevsel bir küresel sistemin inşa edilebileceğini ifade eden Kurtulmuş, bu yeni sistemin temel ilkesinin adalet olacağını, buna göre tüm ülkelerin eşit söz hakkına sahip olması gerektiğini vurguladı.
Kurtulmuş, küresel çığlık olarak nitelendirdiği, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya beşten büyüktür” vurgusunun önemine değinerek, Birleşmiş Milletler’in reforme edilmesi gerektiğini belirtti. Birleşmiş Milletler merkezli etkin ve şeffaf çok taraflılık anlayışına uygun yeni bir sistem kurulmasının gerekliliğini ifade etti. Yeni uluslararası düzenin, insanların yaratılışta, devletlerin ise egemenlikte eşitliğinin merkeze alınarak inşa edilmesi gerektiğini
