Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve gelmesinden bu yana yaklaşık 10 ay geride kalırken, tarihi faiz artışlarına rağmen tüketim ürünleri ithalatındaki yüksek seyir dikkat çekiyor. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2024’ün ilk üç ayında geçen yılın aynı dönemine göre toplam ithalat yüzde 12,6’lık düşüşle 84,1 milyar dolara gerilerken, tüketim malları ithalatı yüzde 19,9 oranında artarak 12,2 milyar dolara yükseldi. Tüketim malları ithalatı mart ayında önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,3’lük artışla 4,6 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde yatırım malları ihtalatında yüzde 9’luk, hammadde ithalatında yüzde 9,3’lük düşüş oldu.
Martta son on iki aylık tüketim malı ithalatı 50 milyar dolara ulaşarak zirveyi görürken, bunun 36,1 milyar dolarlık kısmını motorlu kara taşıtı ithalatı oluşturdu. Tüketim malları ithalatında ise özellikle binek otomobil ithalatındaki hızlı yükseliş dikkat çekiyor. 2024’ün ilk çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre motorlu kara taşıtı ithalatı yüzde 23’lük artışla 7,4 milyar dolara yükseldi. Mart ayında da motorlu kara taşıtı ithalatı yüzde 13’lük artışla 2,7 milyar dolar oldu. TÜİK verilerine göre, 2023’ün ilk iki ayında 1,8 milyar dolar olan binek otomobil ithalatı, 2024’ün ilk iki ayında 2,5 milyar dolara yükseldi. 2022’de 30,5 milyar dolar olan tüketim malları ithalatı 2023’te 47,6 milyar dolara ulaşarak rekor kırarken, bu dönemde binek otomobil ithalatı da 8 milyar dolardan 18,2 milyar dolara sıçramış ve tarihi zirveyi görmüştü.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, mart ayında Türkiye’de toplamda 109 bin 828 araç satılırken, bunların 76 bin 768’ini ithal araçlar oluşturdu. Ocak-mart döneminde Türkiye’de satılan toplam 295 bin 519 araçtan yüzde 68’ini ithal araçlardan oluştu. Ekonomist Cem Oyvat, otomobil ithalatındaki yükselişe ilişkin X hesabından değerlendirmelerde bulundu. “İthal araba daha çok üst ve üst orta grupların erişebildiği bir ürün” diyen Oyvat, otomotiv ithalının detayına bakıldığında 2021 ve 2023 arasında dört lüks otomobil markası Mercedes, BMW, Audi, Volvo’nun toplam satışlarının yüzde 56,6 oranında, Porsche marka otomobil satışlarının da yüzde 84,7 oranında arttığına dikkat çekti. Oyvat, “Böyle bakıldığında servet ve mülk üzerindeki vergilerin arttırılması, gelir eşitsizliğini azaltmanın dışında cari açığın kapatılmasında da etkili olabilecek bir yöntem” yorumunda bulundu.
