Şam yönetiminden gelen ön koşullardan vazgeçtiği yönündeki açıklamalar Türkiye ile Suriye arasında normalleşme sürecinin yeniden gündeme gelmesine sebep oldu. Dışişleri kaynakları, “Suriye’nin toprakları terör unsurlarından temizlenmeli, geri dönüşler için gerekli koşullar sağlanmalıdır” şeklinde bir açıklama yaptı. Esed’in Türk askerinin Suriye’den çekilmesi talebinden vazgeçtiği yönündeki meclis toplantısındaki açıklaması diyalog kapısını araladı. Aralık 2022’den sonra yapılan toplantılar rejimin söyleminin değişmesiyle iki ülke arasında ilişkilerin normalleşme sürecine girebileceği yorumlandı. Türkiye’nin öncelikli konuları terörle mücadele iş birliği ve sınır güvenliğinin sağlanmasıdır. İki yıl önce başlayan normalleşme sürecinde bu konular önemle vurgulanmıştı ancak süreci duraklatan faktörler arasında ön koşulların belirtilmesi yer almaktadır.
Sürecin yeniden başlaması için Suriye’de çatışmanın başladığı 2011 Mart’ı öncesindeki ikili ilişkilerin hatırlanması ve ilişkilerin nasıl normalleşebileceği konusunda planlama yapılması gerekmektedir. Normalleşme süreci için belirlenen yol şu şekildedir: Suriye’nin terör unsurlarından arındırılması, kendi halkıyla ulusal uzlaşı sağlaması, geri dönüşler için gerekli koşulları oluşturması ve insani yardımların kesintisiz şekilde devam etmesidir. Bu şartların yerine getirilmesiyle Suriye’nin ve bölge ülkelerinin güvenliğine katkı sağlayacak adımlar atılabilir.
Liderler arasında gerçekleşecek görüşmeler sürecin seyrine göre belirlenecektir. İlk adım olarak Ankara ile Şam arasında istihbarat birimlerinin başkan yardımcıları ve ardından başkanlarının bir araya gelmesi planlanmaktadır. Eğer uygun koşullar oluşursa, 2023 yılında bakanlar düzeyinde görüşmelerin gerçekleşmesi beklenmektedir. Taraflar anlaşırsa liderler seviyesinde bir görüşme gerçekleştirilebilir. Esad’ın Türkiye’ye yönelik açıklamaları mevcut durumu güncellemektedir ve diplomatik kaynaklardan gelen bilgiler iki ülke liderleri arasındaki ilişkilere ışık tutmaktadır.
