Araştırmalar,küresel telefon dolandırıcılığı ve spam aramalarının 2023 yılında en yüksek seviyeye ulaştığını ortaya koyuyor. Bilinmeyen aramaların yaklaşık yüzde 28’inin dolandırıcılık veya spam niteliğinde olduğu belirtiliyor. Modern teknolojinin tüm imkanlarına rağmen, iletişimde sıkça eski yöntemleri tercih ediyoruz. E-posta, sosyal medya, video konferans gibi alternatifler bulunsa da, sesli iletişim hala önemli bir yere sahip. Dolandırıcılar, insanlarla telefonla konuşmanın, bireyleri en çok savunmasız kıldığı an olabileceğini bilerek harekete geçiyorlar.
Telefon Dolandırıcılığının Yaygınlığı
Dolandırıcılar, insanları manipüle etmek için sesli iletişimin sağladığı avantajlardan yararlanıyor. İnsanlar, duydukları hikayelere inanma eğilimindedir ve ses anlık bir iletişim aracı olarak düşünmeyi zorlaştırır. Dolandırıcılar, farklı yöntemlerle telefon numaralarımıza ulaşabiliyorlar; sosyal medya, veri ihlalleri ya da veri aracıları gibi kaynaklardan yararlanıyorlar. Son yıllarda, küresel tüketicilerin yüzde 16’sının, telefon dolandırıcılığı nedeniyle maddi kayıplar yaşadığı ifade ediliyor ve bu oran bazı ülkelerde daha yüksek. Örneğin Almanya’da bu oran yüzde 19, Fransa’da ise yüzde 18. Dolandırıcılık aramaları, tüketicilere zaman kaybettiriyor; birçok kişi haftada dokuz dakikasını rahatsız edici aramaları araştırarak geçiriyor.
Başlıca Dolandırıcılık Türleri
Telefon dolandırıcılığının birçok yöntemi bulunmaktadır. En yaygın dolandırıcılık türleri arasında taklit dolandırıcılığı yer alıyor. Vishing olarak bilinen bu teknik, dolandırıcıların bir devlet kurumundan, bankadan ya da başka bir yetkili kuruluştan arıyormuş gibi davranarak kurbanlarından para veya kişisel bilgi talep etmeleri üzerine kuruludur. Uzaktan erişim/teknik destek dolandırıcılığı da sıkça karşılaşılan bir yöntemdir; dolandırıcılar, kurbanlarına kötü amaçlı yazılımlara karşı yardım offer ederek bilgisayarlarına erişim sağlamak isterler. Yatırım dolandırıcılığı ile dolandırıcılar, kurbanlarına yüksek getiri vaadiyle aramalar gerçekleştirirler. Ödül çekilişi dolandırıcılığında ise, dolandırıcılar kazandığınız bir ödülü almak için sizden önceden küçük bir bedel talep ederler.
Dolandırıcılık Aramalarına Karşı Önlemler
Türkiye’de tüketiciler, onay alınmaksızın yapılan rahatsız edici telefon aramalarına karşı İleti Yönetim Sistemi (İYS) veya Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesi üzerinden şikayette bulunabilirler. Bilinen spam numaralarını engellemek de mümkündür. Örneğin, iOS kullanıcıları son aramalara gidip “i” simgesine dokunarak, Android kullanıcıları ise arama geçmişinden istenmeyen numaraları seçip “engelle” veya “spam bildir” seçeneğine tıklayarak aramaları engelleyebilirler. Ancak en önemlisi, kişisel veya finansal bilgilerinizi asla telefonda paylaşmamanız gerektiğini unutmamanızdır.
Devletlerin Rolü ve Önlemleri
Son zamanlarda yapılan tahminlere göre, dolandırıcılık amaçlı robocall’ların kurbanlara maliyeti yılda yüzde 9 artarak 2023 yılında küresel çapta 58 milyar dolara ulaşmıştır. Bu durum, hükümetlerin bu konuyu öncelikli bir mesele haline getirmesi gerekliliğini ortaya koyuyor. ABD’de düzenleyici kurumlar, dolandırıcılıkla ilişkili firmalar ve VoIP sağlayıcılarına karşı milyonlarca dolarlık ceza vermektedir. Türkiye’de ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), istenmeyen arama yapan şirketlere 2023 yılında 51,5 milyon lira gibi büyük bir idari ceza
