Son bir yıl boyunca Türkiye’de uygulanan sıkı para politikaları, enflasyonla mücadelenin beklenen etkisini tam olarak gösterebilmiş değil. Hane halkları ise en temel ihtiyaç ürünlerinde bile tüketim alışkanlıklarını değiştirmiş durumda. Elektronik ürünlerle başlayan daralma, 2023 yılının haziran ayı itibarıyla beyaz eşya, mobilya ve hazır giyim gibi pek çok ürüne kadar yayılım gösterdi. Bu durum, market raflarında satışlarda belirgin bir azalma ile kendini gösteriyor.
KAPILAR AÇILACAK
Zincir Mağazalar Derneği’nin Başkanı Serhan Tınaztepe, bu alanlarda adetsel küçülmelerin yüzde 10’un altında olsa da gözlemlendiğini belirtti. Tınaztepe, “Haziran ayından bu yana iç talepteki daralmayı net bir şekilde hissetmeye başladık. Uzun bir aradan sonra ilk kez adetsel küçülmelerle karşılaşmaktayız ve bu durum devam ediyor. Hazır giyim, tüketici elektroniği, beyaz eşya ve mobilya gibi alanlarda negatif tek haneli küçülmeler söz konusu. Ancak kozmetik ürünleri bu daralmadan etkilenmedi,” şeklinde konuştu. Ayrıca, 2025 yılı için önemli bir küçülme beklemediklerini, ancak bu yılın ilk altı ayının daha kötü, ikinci altı ayının ise biraz daha iyi geçmesini öngördüklerini ifade etti.
Tınaztepe, sektörün bu küçülmelerle devam edeceği öngörüsünde bulundu. 2025 yılında maliyet artışlarıyla birlikte yeni bir dönemin kapısının açılabileceğini belirtti. Enflasyonun başlangıç aşamasının sona erdiğini söyleyen Tınaztepe, “2025’te asgari ücret artışı ve giderlerdeki yükselişle birlikte fiyatları artıracak bir ortam olmayacak” dedi. Maliyet artışlarını fiyatlara yedirebildikleri zamanların geride kaldığını ifade eden Tınaztepe, önümüzdeki yıl kurların böyle devam etmesi durumunda, çalışanlara yapılacak zamlar ve kira artışları ile birlikte ciro artışının olmadığı bir döneme gireceklerini belirtti. Bu noktada fiyat artırmak isteyen firmaların talebin azalmasıyla karşılaşacaklarını ve bu durumun kârsızlık getireceğini öngördü. Tınaztepe, “Belirli ölçülerde olması gereken ve uzun süredir gerçekleşmeyen bir konsolidasyon dönemi yaşanabilir. Bu durum altında kalkabilecek şirketler olduğu gibi kalkamayacak olanlar da olacaktır,” dedi.
Yılbaşı İndirimlerinden Sonra Tüketici Çekilecek
Enflasyon etkisi ve fiyat artışlarına rağmen markaların cirolarındaki artış hız kesmiş durumda. Birleşmiş Markalar Derneği’nin anketine göre, markaların yüzde 52’si ekim ayında adet satışlarının eylüle göre düştüğünü bildirdi. Yeni sezonun etkisiyle giyim ve ayakkabı ürünlerinde fiyat artışına rağmen, bu kategoriler için kartlarla yapılan harcamalardaki artış oranı sadece yüzde 7’de kaldı. Bu durum, tüketici güveninin ve harcama eğilimlerinin ne denli zayıf olduğuna bir kez daha işaret ediyor.
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Nuri Şapkacı ise, alışveriş merkezlerinde indirim ayları olan kasım ve aralık döneminde satışların iyi gittiğini ifade etti. Ancak, şubat ayının başında indirim döneminin sona ermesiyle birlikte bir durgunluk ve geri gidiş beklediklerini kaydetti. Bu da tüketim alışverişinde bir revizyon ve değişimin kaçınılmaz olabileceğini gösteriyor.
