Türkiye, Güney Afrika’nın Uluslararası Adalet Divanı’nda (UAD) İsrail’e karşı açtığı soykırım davasına müdahil olacağını açıkladı. Bu dava nedeniyle Türkiye, 7 Ağustos’ta Lahey’de dosya sunacak. Güney Afrika, 29 Aralık 2023 tarihinde İsrail’e karşı açtığı soykırım davasında birçok hüküm yorumlanmaktadır ve Türkiye, bu sözleşmeye taraf olduğu için müdahillik hakkına sahiptir.
Türkiye’nin UAD’deki İsrail’e karşı soykırım davasına müdahil olma hakkı, Divan’ın Statüsü’nün 63. maddesine dayanmaktadır. Anlaşmazlık taraflardan farklı devletlerin de katıldığı bir sözleşmenin yorumlanması gerektiğinde, Türkiye gibi devletlere müdahil olma hakkı tanınmaktadır. Bu süreç, dava taraflarının yazılı gözlemlerini sunmaları ve kabul edilebilirlik kararının alınması ile devam edecektir.
UAD’deki Güney Afrika-İsrail başvurusuna diğer ülkelerin de müdahil olma talepleri olduğu bilinmektedir. Şimdiye kadar Nikaragua, Kolombiya, Libya, Meksika, Filistin ve İspanya da müdahil olmak istediklerini belirtmişlerdir. Ancak Divan henüz bu taleplere karar vermemiştir.
Müdahillik mekanizması daha önce diğer davalarda da uygulanmıştır. Örneğin, Ukrayna ve Rusya Federasyonu arasındaki başvuruda 32 ülkenin müdahil olmasına izin verilmişti. Gambiya ve Myanmar arasındaki davada ise 7 ülkenin müdahillik talebi kabul edilmişti.
Davaya ilişkin sürecin ne zaman sonuçlanacağı net değildir. Güney Afrika, 29 Aralık 2023 tarihinde başvurusunu yapmıştı ve Divan, davayı 28 Ekim 2024’te karara bağlamayı planlıyor. Ancak bu sürecin 4-5 yıl sürebileceği düşünülmektedir.
Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı soykırım davası 1948 tarihli BM Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal iddiasıyla ilgilidir. Müdahil olan ülkeler arasında Türkiye’nin de bulunması önemlidir ve Türkiye’nin dosya sunma ve müdahil olma sürecinde aktif bir şekilde yer alması beklenmektedir.
