Orman yangınlarıyla mücadelede, yapay zeka desteğiyle 400’den fazla değişkenin analiz edilmesiyle oluşturulan dinamik yangın riski haritaları kullanılarak, orman yangınlarının önceden tahmin edilmesi ve bu bölgelerde gerekli önlemlerin alınması sağlanıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Orman Genel Müdürlüğü’nden (OGM) alınan bilgilere göre, orman yangınlarıyla mücadelede etkili ve verimli bir risk yönetimi stratejisi kritik bir öneme sahiptir. Özellikle 2021 yılında yaşanan büyük orman yangınlarının ardından, yangınlarla mücadelede daha ileriye yönelik adımlar atılarak kalıcı çözümler geliştirmek amacıyla harekete geçilmiştir.
Bu çerçevede, OGM ve özel sektörün işbirliğiyle orman yangınlarını önceden tahmin edebilmek ve yangın bölgelerinde gerekli önlemleri alabilmek amacıyla dinamik “Yangın Risk Yönetimi Projesi” başlatılmıştır. OGM’nin 2022 yılının Ağustos ayında kullanmaya başladığı proje kapsamında, ilk aşamada orman yangınlarının anatomisini anlamak ve veri toplamak için çalışmalar yapılmıştır. Orman yangınlarını etkileyen temel faktörlerin belirlenmesi amacıyla literatür taramaları, küresel değerlendirmeler, akademisyenler ve ilgili makamlarla görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yangın riski tahmini için literatürdeki yapay zeka modelleri incelenmiş ve model çalışmalarına başlanmıştır. Geçmiş yangın verileri ile yangını etkileyen dinamik ve statik faktörler dikkate alınarak çeşitli yapay zeka modelleri denemiştir.
Projeyle, meteorolojik veriler, bitki örtüsü, topoğrafya, nüfus yoğunluğu, kara yolları, enerji nakil hatları ve geçmiş yangın verileri gibi 14 farklı veri setinden 400’den fazla değişken kullanılarak “yangın riski haritaları” oluşturulmuştur. Geçmişteki yangınlar incelenirken lokasyon, tarih, alanın büyüklüğü, süre, kullanılan kaynaklar gibi veriler değerlendirilmiştir. Meteorolojik verilerde sıcaklık, nem, rüzgarın yönü ve hızı gibi faktörlere bakılırken, bölgenin bitki örtüsünde ağaçların türü, yaşı ve birbirine yakınlığı saptanmıştır.
Proje kapsamında üç günlük yangın riski tahmini yapılarak, ilgili bölgelerde gerekli önlemlerin alınması için bilgi sağlanmaktadır. Yangın oluşmadan önce belirlenen bölgelerde önlem alınması mümkün hale gelirken, uygulamayla geçmiş yangınlar yüzde 80 doğrulukla tahmin edilmiştir. Yangın riski haritalama modelinin, değişen meteorolojik verilere göre günde iki kez güncellenmesiyle daha doğru ve güvenilir tahminler sunulmasına imkan sağlanmıştır.
Projenin ikinci aşamasında ise OGM kaynaklarının en uygun şekilde yangın bölgesine transferi için zaman ve yangın risk değerlerinin ön planda olduğu bir modele geçilmektedir. Bu çerçevede yapılan etkili planlama sayesinde, yangın söndürme kaynaklarının en verimli şekilde kullanılması hedeflenmektedir. Yangın anında en hızlı şekilde, yeterli yangın söndürme kaynaklarının nereden yönlendirileceği, sistem tarafından OGM yetkililerine önerilmektedir.
Türkiye’nin orman varlığının korunması için kritik rol oynayan projelerin sürekli geliştirilmesi ve güncellenmesiyle orman yangınlarına karşı etkin bir mücadele stratejisi oluşturulması için çalışmalar devam etmektedir.
