Sosyolog Pehlivanoğlu, yükseköğretimin işsizlik sorununu geciktirmenin bir yolu olup olmadığını sorguladı. Yapılan Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçları incelendiğinde, 2024 yılında 3.120.870 adayın sınava başvurduğu ve bunların yarıya yakınının tercih yaptığı görüldü. Ancak sınava giren her 3 adaydan 2’sinin üniversiteye yerleşemediği belirlendi. Ayrıca, yerleşen adayların %64’ünün daha önce sınav deneyimi yaşayan adaylardan oluştuğu tespit edildi.
Fen liseleri gibi yüksek başarı beklenen okullardan mezun olan öğrencilerin sadece %47’sinin 4 yıllık örgün lisans programlarına yerleşebildiği ortaya çıktı. Bu oran Sosyal Bilimler Liseleri için %51, Anadolu Liseleri için %18, İmam-Hatip Liseleri için %17 ve Meslek Liseleri için ise sadece %3.5 olarak belirlendi. Bu durum, sistemin sınavla öğrenci alan liselerden mezun olan öğrencilerin potansiyellerini tam olarak değerlendiremediğini gösterdi. Mesleki ve teknik lise mezunlarının ise %88’inin ön lisans ve açıköğretim programlarına yerleştiği görüldü.
Baraj puanları uygulamasının niteliği garanti altına almanın bir yolu olarak görüldüğü ancak 2022’den itibaren kaldırıldığı belirtildi. Eğer 2024 yılında Temel Yeterlilik Testi (TYT) için baraj puanı 160 olsaydı, sınava giren adaylardan 269.345’inin bu barajı geçemeyeceği ortaya çıktı.
Ülkemizdeki üniversite öğrencisi sayısının, Benzer nüfusa sahip Almanya’nın yaklaşık 2.5 katı olduğu, ancak ilk 100’de yer alan üniversite sayısının Türkiye’de 0 olduğu belirlendi. Bunun yanı sıra yükseköğretimde nitelik ve niceliğin dengesiz olduğu vurgulandı.
Pehlivanoğlu, TEDMEN raporunu SÖZCÜ Medya Grubu Ankara Temsilcisi Saygı Öztürk’e anlattı. TEDMEN’in çözüm önerileri arasında milli eğitim sistemi ile uyumlu bir yükseköğretim politikası oluşturulması, sistemsel tedbirler alınması, nitelikli eğitimin önemsenmesi ve üniversite diplomasının yeniden prestijli hale getirilmesi yer aldı. Ayrıca, lise diplomasının hayata etkin katılım için yeterli ve anlamlı hale gelmesi gerektiği üzerinde duruldu. Bu doğrultuda, yığılmaların önlenmesi için yükseköğretime devam etmek istemeyen öğrencilere standart lise diploması verilmesi ve meslek yüksekokullarına, ön lisans programlarına ve açıköğretim programlarına geçiş imkanı tanınması önerildi. Son olarak, 12. sınıfın üniversiteye hazırlık yılı olarak yapılandırılması ve öğrencilere ileri lise diploması verilmesi önerildi.
